Το «Μικρό Πολυτεχνείο» ιδρύθηκε στην Αθήνα το 2002 και από τότε φιλοξενεί σεμινάρια που καλύπτουν πολλούς τομείς της τέχνης και της δημιουργίας και απευθύνονται σε όλους, ακόμα και σε κοινό χωρίς προηγούμενη σχετική εμπειρία. Άνθρωποι ξεχωριστοί και καταξιωμένοι, ο καθένας στον χώρο του, αναλαμβάνουν τα τμήματα αυτά εφαρμόζοντας πρωτότυπες μεθόδους διδασκαλίας, με σκοπό να βοηθήσουν όσο γίνεται περισσότερο τους σπουδαστές να εκφραστούν με τον δικό τους τρόπο, επεκτείνοντας τις καλλιτεχνικές τους δυνατότητες και ανακαλύπτοντας τη δική τους μοναδική δημιουργική ταυτότητα. Το τμήμα «Στιχοποίηση» του «Μικρού Πολυτεχνείου» περιλαμβάνει σεμινάρια σύνθεσης στίχων, ποιητικών έργων που στοχεύουν στο να μελοποιηθούν και να τραγουδηθούν. Ένας από τους βασικούς εισηγητές του συγκεκριμένου τμήματος είναι και ο Κώστας Φασουλάς, εξαιρετικός στιχουργός στον χώρο του έντεχνου και ποιοτικού λαϊκού τραγουδιού, ο οποίος έχει φιλοξενήσει ως καλεσμένους στα μαθήματα αυτά τόσο συναδέλφους του όσο και μουσικούς και λογοτέχνες, σαν μέρος της ευρύτερης εκπαιδευτικής διαδικασίας που ακολουθεί.

Το βιβλίο-CD Ξαφνικοί επισκέπτες είναι το άκρως ενδιαφέρον και πολυσυλλεκτικό αποτέλεσμα της συνεργασίας της ομάδας του τμήματος «Στιχοποίηση» με τον σπουδαίο συνθέτη Νότη Μαυρουδή, ο οποίος ήταν και ένας από τους προσκεκλημένους εισηγητές κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων. Οι μαθητές του Κώστα Φασουλά που συμμετέχουν είναι οι νέοι στιχουργοί Δήμητρα Κουντουριώτη, Ιωάννα Κολλινιάτη, Κέλλυ Αλεφάντου, Ειρήνη Παπαδοπούλου, Παναγιώτης Στράκαρης, Λυσάνδρα Αναστασοπούλου, Νάνσυ Φωτοπούλου, Μιχάλης Δήμας, Ανδρομάχη Δαμαλά, Βίβιαν Ματσούκα, Αντιγόνη Κολοβέντζου και Νίκη Ρουσοπούλου-Παππά. Στα 13 τραγούδια που αποτελούν το βιβλίο-CD περιλαμβάνονται αξιόλογες στιχουργικές συνθέσεις τους που μελοποιήθηκαν από τον Νότη Μαυρουδή και έγιναν τραγούδια, τα οποία ηχογραφήθηκαν κατά τη διάρκεια της περασμένης χρονιάς, παρά τις δυσκολίες που είχαν προκύψει εξαιτίας της πανδημίας. Το συνοδευτικό βιβλίο περιλαμβάνει τους στίχους όλων των κομματιών, σημειώματα του Κώστα Φασουλά και του Νότη Μαυρουδή και ένα εμπνευσμένο κείμενο του ποιητή Γιώργου Μαρκόπουλου σχετικά με την εξέλιξη της μουσικής και του στίχου στην Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση.

Στο ανατρεπτικό εξώφυλλο κυριαρχεί ένας πολύχρωμος ιπτάμενος δίσκος, που εικονογραφεί επακριβώς και ευφυώς τον τίτλο Ξαφνικοί επισκέπτες με έναν τρόπο, ωστόσο, ευφάνταστο και πρωτότυπο: υποδεικνύει ταυτόχρονα την αναπάντεχη σύμπραξη των συντελεστών και, κυρίως και πρωτίστως, το σύγχρονο στίγμα του όλου εγχειρήματος. Πρόκειται ουσιαστικά για μια συλλογή τραγουδιών, τα οποία χαρακτηρίζει μεν η ομοιογένεια εφόσον η μουσική έχει γραφτεί από τον ίδιο συνθέτη, ωστόσο το καθένα αφηγείται και μια διαφορετική ιστορία, με τη μοναδική υπογραφή του κάθε δημιουργού, επομένως κουβαλάει και αναδεικνύει τον δικό του ιδιαίτερο χαρακτήρα, το ξεχωριστό του συναίσθημα, τη δική του αύρα. Κάτι που τονίζεται ακόμα περισσότερο χάρη στις πολύ όμορφες ερμηνείες των σημαντικών καλλιτεχνών που έχουν κληθεί να πουν τα τραγούδια: Δώρος Δημοσθένους, Μόρφω Τσαϊρέλη, Γεράσιμος Ανδρεάτος, Ηλίας Λιούγκος, Βασίλης Λέκκας, Ειρήνη Τουμπάκη. Όπως εύστοχα σημειώνει και ο ίδιος ο συνθέτης στο εισαγωγικό του σημείωμα, σκοπός του ήταν να έχει το κάθε τραγούδι την ταυτότητά του, έτσι ώστε οι τραγουδιστές να μην εγκλωβιστούν σε ερμηνευτικούς μανιερισμούς.

Οι μελωδίες του Νότη Μαυρουδή είναι νοσταλγικές, αισθαντικές, γεμάτες ευαισθησία, λεπτοδουλεμένες με μεράκι. Αγκαλιάζουν τους στίχους με τρυφερότητα, αναδεικνύοντας τις συναισθηματικές τους εναλλαγές και αποχρώσεις.

Έχουμε λοιπόν να κάνουμε με τραγούδια κατά κανόνα λυρικά, με λιτές ενορχηστρώσεις στις οποίες κυριαρχεί η κιθάρα – άλλωστε ο Νότης Μαυρουδής, εκτός από σημαντικός συνθέτης, είναι και εξαίρετος βιρτουόζος κιθαρίστας. Το βάρος των μυστικών και των αναμνήσεων («Το φίδι»), η αδημονία του έρωτα («Χωρίς όνομα») και η απώλειά του («Μοναχικό ταξίδι», «Δεμένα χέρια»), ο απολογισμός που έρχεται τις ώρες της μοναξιάς («Σβήσε το φως») ή στο κομβικό σημείο μιας διαδρομής ζωής («Στου ταξιδιού τη μέση», «Στης μνήμης την αρένα», «Λίγο μπλε»), το ταξίδι της αυτογνωσίας («Η ρίζα»), αλλά και κοινωνικοί προβληματισμοί («Λιποτάκτης») είναι τα θέματα που απασχολούν τους στιχουργούς. Δεν λείπει ωστόσο και το λαϊκό χρώμα, συνθέσεις πιο λαϊκότροπες, οι οποίες, με τον εκλεπτυσμένα χιουμοριστικό τους χαρακτήρα, τόσο όσον αφορά τον στίχο όσο και τις μελωδικές γραμμές, προσφέρουν μια ιδιότυπη ψυχική ανάταση μέσα από γλυκόπικρες ερωτικές ή ηθογραφικές ιστορίες («Μαντόνα», «Παραφορά», «Του έρωτα το ριζικό»). Θέματα το δίχως άλλο διαχρονικά, ιδωμένα όμως μέσα από το πρίσμα της σύγχρονης εποχής που διανύουμε. Οι μελωδίες του Νότη Μαυρουδή είναι νοσταλγικές, αισθαντικές, γεμάτες ευαισθησία, λεπτοδουλεμένες με μεράκι. Αγκαλιάζουν τους στίχους με τρυφερότητα, αναδεικνύοντας τις συναισθηματικές τους εναλλαγές και αποχρώσεις.

Δύο από τα χαρακτηριστικά του λαού μας είναι η δημιουργικότητα και η έμφυτη διάθεση προς την αισιοδοξία. Αυτό έχει δείξει η ιστορία μας, αλλά και το πολιτιστικό μας υπόβαθρο, που έχουν τις ρίζες τους αιώνες πίσω. Μέσα στις αντίξοες συνθήκες που καλούμαστε όλοι μας να αντιμετωπίσουμε, είναι εξαιρετικά αισιόδοξο να βλέπουμε προσπάθειες όπως αυτή των Ξαφνικών επισκεπτών να ευοδώνονται με τόσους καλούς οιωνούς. Είναι ένα χαρμόσυνο μήνυμα ότι η δημιουργία δεν σταματάει μπροστά σε κανένα εμπόδιο και πάντα βρίσκει τρόπους έκφρασης, και ότι η τέχνη σε όλες της τις εκφάνσεις είναι η φωτεινή διέξοδος ακόμα και από τις πιο σκοτεινές καταστάσεις, μια διέξοδος που πάντα μένει ανοιχτή, ακόμα κι αν δεν είναι πάντα εμφανής η παρουσία της.

Ξαφνικοί επισκέπτες
Nότης Μαυρουδής
Εκδόσεις Άπαρσις
ISBN: 978-618-5320-83-6
Τιμή: 12,00€

 

Η Βερίνα Χωρεάνθη είναι κριτικός, μεταφράστρια και αρθρογράφος.