Ο Λεωνίδας Χαζίρογλου, ψυχολόγος στο δημόσιο σύστημα υγείας και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στην Ηθική, ιχνηλατεί με το παρόν βιβλίο τη δυνατότητα μιας βιώσιμης και πρακτικά εφαρμόσιμης θεωρίας περί της ηθικής υπόστασης των μη ανθρώπινων έμβιων όντων - ένα ζήτημα δύσκολο και ελάχιστα καλυμμένο στην ελληνική βιβλιογραφία.
Όπως τονίζει, οι περισσότερες έως τώρα προσεγγίσεις (αν όχι όλες) φαίνονται εκ πρώτης όψεως ελκυστικές και πολλά υποσχόμενες. Ενδελεχής μελέτη τους, ωστόσο, τις καθιστά δυσλειτουργικές στην υλοποίηση και εφαρμογή τους, καθώς τα πλεονεκτήματα της μιας συνιστούν μειονεκτήματα της άλλης.
Το γεγονός ότι δεν μπορούμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα λογικά, δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι πρέπει να μένουμε άπραγοι. Πρέπει να διαλέξουμε, έχοντας επίγνωση ότι διαλέγουμε τρόπον τινά αυθαίρετα, δηλαδή όχι καθολικά και ούτε απολύτως ορθολογικά. Διότι το ζήτημα, τελικά, δεν είναι εάν τα ζώα έχουν ηθικά δικαιώματα, καθώς τα ίδια δεν μπορούν να προχωρήσουν στην άσκηση των δικαιωμάτων αυτών. Το ερώτημα που τίθεται, είναι εάν ο κοινωνικός άνθρωπος είναι διατεθειμένος να εφαρμόσει τις όποιες ηθικές υποχρεώσεις υπάρχουν απέναντί τους.
Πού μπορώ να το βρω;
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΜΕΡΟΣ Α: Βασικές έννοιες και ορισμοί. Ιστορική αναδρομή
Α.1: Ηθική και περιβαλλοντική ηθική
1. Ορισμός της ηθικής
2. Η περιβαλλοντική ηθική
Α.2: Σύντομη ιστορική αναδρομή
1. Η σκέψη στην ελληνική αρχαιότητα
2. Στοιχεία από την Παλαιά Διαθήκη
3. Μεσαίωνας και Νεότεροι Χρόνοι
4. Σύγχρονοι θεωρητικοί υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων
5. Ηθική υπόσταση και εγγενής (απόλυτη) αξία
6. Ηθική υπόσταση και χρηστική (εργαλειακή) αξία
7. Ο άνθρωπος ως ηθικό υποκείμενο
8. Η φυσιοκρατική πλάνη
ΜΕΡΟΣ Β: Θεωρητικές προσεγγίσεις. Eπεξήγηση και κριτική των θεωριών
Β.1: Η θεωρία του ωφελιμισμού και η ευημερία των ζώων
1. Οι απαρχές του ωφελιμισμού
2. Ευαισθησία και ηθική υπόσταση
3. Ίση θεώρηση συμφερόντων στις ευαίσθητες υπάρξεις
4. Τα ζώα ως μέσο σίτισης των ανθρώπων
5. Σπισισμός ή ρατσισμός των ειδών
6. Ηθικός ορισμός του προσώπου
7. Η έννοια του βιολογικού έναντι του ηθικού ορισμού του ανθρώπου· οριακές περιπτώσεις
8. Η ηθική υπόσταση των «ευαίσθητων» όντων & των «προσώπων»
Β.2: Η θεωρία της δεοντολογίας για τα δικαιώματα των ζώων
1. Ορισμός
2. Η θεωρία του Tom Regan· ο φορέας ζωής
3. Η θεωρία της διασφάλισης συμφερόντων του Taylor
Β.3: Περί της ηθικής υπόστασης ζώων και ανθρώπων
1. Θεωρία της ευλάβειας για τη ζωή
2. Θεωρία συμβολαίου
3. Θεωρία του κοινωνικού δεσμού
4. Ρατσισμός των ειδών ή ανθρώπινος σωβινισμός
5. Θεωρία της κοινωνικής σταθερότητας
6. Θεωρία της φυλογενετικής ιεραρχίας
ΜΕΡΟΣ Γ: Περιφερειακά θέματα με κεντρικό ρόλο
Γ.1: Ψυχική κατάσταση των μη ανθρώπινων έμβιων όντων
1. Προϋποθέσεις ψυχικής ζωής
2. Αντίληψη της απειλής
3. Βιώνουν πόνο και οδύνη τα μη ανθρώπινα έμβια όντα;
4. Τα έμβια όντα μπροστά στον θάνατο
Γ.2: Βιολογικές και πολιτισμικές παράμετροι σε σχέση με τα ζώα συντροφιάς
1. Το φαινόμενο των ουσιών τύπου ωκυτοκίνης
2. Το φαινόμενο του καρνισμού
3. Το φαινόμενο του ανθρωπομορφισμού
4. Είναι τα δικαιώματα των ζώων απόρροια της περιγραφής των προηγούμενων τριών φαινομένων;
ΜΕΡΟΣ Δ: Συνοψίζοντας τα συμπεράσματα. Επίλογος.
1. Ο προφανής προβληματισμός
2. Άνθρωπος, το ευφυέστερο ζώο
3. Τελικά, υπάρχει βιώσιμη και πρακτικά εφαρμόσιμη θεωρία περί της ηθικής υπόστασης των μη ανθρώπινων έμβιων όντων;
ΜΕΡΟΣ Ε: Παραρτήματα. Βιβλιογραφία & Αρθρογραφία
Παρ. Ι: Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Ζώων
Παρ. IΙ: Η ιστορία του πρώτου σκύλου σε τροχιά γύρω από τη Γη
Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία
