ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ "ΠΟΛΛΑΠΛΟ ΕΙΔΩΛΟ" ΤΗΣ ΜΑΙΡΗΣ ΛΙΠΚΟΒΙΤΣ ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
Αγαπητοί φίλοι και φίλες που σήμερα μας κάνατε την τιμή να παραβρίσκεστε εδώ καλησπέρα.Ευχαριστώ την κυρία Λίπκοβιτς θερμά για την εμπιστοσύνη που μου έδειξε προτείνοντας μου να μοιραστώ τις σκέψεις μου σήμερα με σας για το βιβλίο της πολλαπλό είδωλο από τις εκδόσεις Άπαρσις με αφορμή την ημέρα της γυναίκας.Για μένα η ημέρα αυτή είναι η σημαντικότερη της χρονιάς γιατί είχα την τύχη στις 8 Μαρτίου του 1993 και στις 8 Μαρτίου του1997 να γεννήσω τις δύο κόρες μου.Να παντρευτώ δια βίου τον ομορφότερο αλλά και το δυσκολότερο ρόλο στη ζωή μιας γυναίκας, αυτόν της μητέρας.
Οι δώδεκα ηρωίδες που κοιτάζονται στον καθρέφτη τους σε ώριμη ηλικία πια, ξεδιπλώνουν τα μαθήματα, που με κόστος βαρύ έλαβαν από τη ζωή .Βρήκα σε όλες τους σημεία ταύτισης, τις συμπόνεσα και μέσα απ’ αυτές συγχώρεσα και εμένα για τα λάθη και τις αστοχίες μου σε όλους τους ρόλους της ζωής μου.
Η καθεμιά διαφορετική από την άλλη, αλλά κοινός τόπος σε όλες, το θάρρος να κοιταχτούν με ματιά τολμηρή στον καθρέφτη, να αποδεχτούν αυτό που είναι χωρίς ωραιοποιήσεις και να ξαναγεννηθούν μέσα από τα αποκαΐδια του παρελθόντος προσωπικού, κοινωνικού και ιστορικού.
Όλες τους, με την τεράστια δύναμη που κρύβει η γυναικεία φύση, κατάφεραν να ανταπεξέλθουν σε πολέμους, προσφυγιά, εξορία αγαπημένων προσώπων, απαξίωση και κακοποίηση από τον οικογενειακό τους περίγυρο και κάποιες να σπάσουν τα κοινωνικά στερεότυπα και να πορευτούν ελεύθερες στο δρόμο μιας ευτυχίας που οι ίδιες όρισαν.
Θα αρχίσω με το Κατινάκι. Τραγουδίστρια στο επάγγελμα. Σε μια Ελλάδα που προσπαθούσε να κλείσει τις πληγές από το δεύτερο παγκόσμιο και τον εμφύλιο το Κατινάκι γίνεται το πρώτο όνομα στις μαρκίζες των νυχτερινών μαγαζιών. Τραγουδάει τον πόνο της εργατιάς, τον καημό του έρωτα, τα αντάρτικα, το σπαραγμό των ανθρώπων που πήγαιναν στην ξενιτιά για να βρουν την πολυπόθητη λύση στα οικονομικά τους αδιέξοδα.
Τώρα μπροστά στον καθρέφτη της αντικρίζει τη γυναίκα που μεγάλωσε, που ρυτίδιασε αλλά που βουτάει με τις σκέψεις της στις όμορφες στιγμές του παρελθόντος, παίρνει δύναμη από το μεγάλο της έρωτα το Φοίβο που δεν υπάρχει πια και επιβιώνει λεβέντικα έχοντας μια μοναχική ζωή.
Η ιστορία που με άγγιξε περισσότερο είναι η αρχόντισσα της Σμύρνης. Διηγείται ζωντανά τις εικόνες της από τη Σμύρνη, το μαργαριτάρι της Ανατολής, που χάθηκε προδομένη από συμμάχους και από την ίδια της τη μητρόπολη. Με συγκλόνισε η φράση: »το βράδυ κοιμήθηκα αρχόντισσα και το πρωί ξύπνησα άστεγη». Βλέποντας τα καραβάνια των δακρυσμένων γυναικών με τα μωρά στην αγκαλιά που περνούν τα σύνορα της Ουκρανίας δεν χωράει στο μυαλό μου πώς τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων ορίζουν τόσο φρικιαστικά τις ζωές των αμάχων. Θαυμάζω το κουράγιο αυτών των νεαρών γυναικών που μέσα στο χιόνι περνούν τα σύνορα για να σώσουν τα παιδιά τους αλλά και τη δύναμη που χρειάζεται να αφήσουν πίσω τους τους αγαπημένους τους για να υπερασπιστούν την πατρίδα.
Η τρίτη ιστορία αναφέρεται σε μια γυναίκα που αψηφάει τα χρήματα που της προσφέρονται και επιλέγει να κρατήσει το σπίτι που μεγάλωσε και να πορευτεί προς τα γεράματα με τις αναμνήσεις που απόκτησε σε αυτό. Είναι το σπιτικό της, το καταφύγιό της.
Στην τέταρτη ιστορία μια γυναίκα που έζησε σε μια ιδιαίτερα κλειστή κοινωνία ,που μεγάλωσε την κόρη της μόνη δουλεύοντας σκληρά. Σπάει τα στερεότυπα και ορίζει πια την πορεία και τη μοίρα της .Κινητήριος δύναμη για αυτή την απελευθέρωση ο ξαφνικός έρωτας. Αφήνεται να ζήσει τη χαρά της ζωής αψηφώντας το χρόνο και τον τόπο.
Η επόμενη ιστορία μιλάει για την δύναμη μιας γυναίκας που ο άντρας της είναι εξόριστος .Τον χαίρεται λίγο, τον αγαπάει πολύ και τον πιστεύει .Φέρνει στον κόσμο το γιο τους που τον μεγαλώνει μόνη και τον γαλουχεί με τις πολιτικές ιδέες του πατέρα του που δεν υπάρχει πια. Φοβάται μην τον χάσει κι αυτόν όμως ο αγώνας για έναν πιο δίκαιο κόσμο της δίνει τη δύναμη να ζήσει.
Τη σκυτάλη παίρνει μια ιστορία που πρωταγωνίστριες είναι πέντε γυναίκες. Άλλη συμβιβάζεται στη ζωή που ο κοινωνικός περίγυρος της επέβαλε και φτάνει στο κατώφλι της ώριμης ηλικίας μόνη μέσα σε γάμο που δεν της δίνει χαρά. Άλλη κρύβεται πίσω από τη δουλεία και την καριέρα και χάνει την πολύτιμη συντροφικότητα που της προσφέρει ο σύζυγος αλλά και τη χαρά να συμπεριλαμβάνεται στο μεγάλωμα και στην ανατροφή των παιδιών της .Άλλη νοικοκυρά και μανά, πλήρης από όμορφες αναμνήσεις, που η ζωή την ανάγκασε να βγει στη δουλειά όταν έχασε αιφνίδια τον άντρα της .Άλλη κακοποιημένη σωματικά και ψυχικά από το σύζυγο. Η τελευταία μια γερασμένη ιερόδουλη που δεν κατάφερε να ζήσει τη δική της ζωή. Όλες ζουν στην ίδια πολυκατοικία. Τις ενώνει η φιλία και η γυναικεία αλληλεγγύη .Βρίσκουν άλλο νόημα ζωής ,αποδέχονται τα λάθη τους και δημιουργούν μια σχέση που η συγγραφέας τη χαρακτηρίζει σαν γλυκό του κουταλιού.
Τόσες κρυμμένες δυνάμεις στο μυαλό και στο σώμα αυτών των γυναικών. Τόσες κρυμμένες και στο μυαλό της καθεμιάς μας. Μας καλούν με το παράδειγμά τους να βρούμε κι εμείς το μίτο της επιβίωσης κι ας μην είναι πολύ νωρίς. Ποτέ όμως δεν είναι και ιδιαίτερα αργά. Όσο κι αν μαραγκιάζουν μια γυναίκα τα βάσανα βρίσκει την αρχέγονη δύναμη να ξαναγεννηθεί από τις στάχτες της.
Τελειώνοντας θα ήθελα να αναγνώσω σε όλους εσάς ένα ποίημα του Γιώργου Σεφέρη από τη συλλογή μυθιστόρημα
Λίγο ακόμα, θα ιδούμε τις αμυγδαλιές ν ‘ανθίζουν
τα μάρμαρα να λάμπουν στον ήλιο
τη θάλασσα να κυματίζει
λίγο ακόμα να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα