Αυτός θα μπορούσε να είναι ένας εναλλακτικός τίτλος του νέου βιβλίου του Γιώργου Αλεξάτου, «Άρης Βελουχιώτης: Ο κομμουνιστής επαναστάτης», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Άπαρσις». Ακριβώς γιατί είναι φανερό πως γράφτηκε για να αναδείξει αυτή την ιδεολογικοπολιτική του τοποθέτηση, υποστηρίζοντας ότι η δράση του ως πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ -μέσα από την οποία καταξιώθηκε ως η κορυφαία μορφή του κινήματος της αντιφασιστικής Εθνικής Αντίστασης- είναι αδιάσπαστα δεμένη με την ένταξή του στο κομμουνιστικό κίνημα.
Όπως σημειώνει, αναφερόμενη στο βιβλίο, η καθηγήτρια ιστορίας στο ΑΠΘ, Βασιλική Λάζου, «θα πείτε... άλλο ένα βιβλίο για τον Άρη; Τόσα και τόσα έχουν γραφτεί και ειπωθεί, όπως επισημαίνει ο συγγραφέας, μέσα από ένα ευρύτατο φάσμα οπτικών, ιδεολογικών και πολιτικών τάσεων από τη δεκαετία του ’40 έως σήμερα. Η γραφή όμως της Ιστορίας δε σταματά ποτέ. Νέες πηγές και τεκμήρια έρχονται στην επιφάνεια, νέες μαρτυρίες επιβεβαιώνουν ή ανατρέπουν δεδομένα και αντιλήψεις, αναθεωρούν απόψεις και θέσεις».
Στην προκειμένη περίπτωση, όπως αναφέρεται και στον Πρόλογο του βιβλίου, την κλασική αντικομμουνιστική αντιμετώπιση της προσωπικότητας και της δράσης του αρχικαπετάνιου του ΕΛΑΣ, που κυριάρχησε στον επίσημο κρατικό λόγο από τη δεκαετία του 1940 μέχρι και την πτώση της δικτατορίας, ακολούθησε η αντιμετώπισή του ως ενός αυθεντικού λαοπρόβλητου ηγέτη, ο πατριωτισμός του οποίου τον έφερνε σε αντιπαράθεση με το ΚΚΕ. Μια άποψη που διαδόθηκε, σε μεγάλο βαθμό, κυρίως χάρη στην υιοθέτησή της από τον ευρύτερο χώρο του ΠΑΣΟΚ.
Στην οπτική αυτή εντάσσονται και οι προσπάθειες να εμφανιστεί ακόμη και το αντάρτικο του ΕΛΑΣ ως προσωπικό έργο του Άρη, σε αντίθεση με το ΚΚΕ που εμφανίζεται να αντιτάσσεται στον ένοπλο εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, αν και τελικά σύρθηκε σ’ αυτόν. Κι αυτό γιατί -σύμφωνα με τους εκφραστές αυτής της άποψης- το δογματικά προσηλωμένο στον μαρξισμό ΚΚΕ ήταν μονομερώς προσανατολισμένο στην εργατική τάξη και υποτιμούσε ή και αρνούνταν τη δυνατότητα ανάπτυξης κινήματος στην ύπαιθρο.
Με στοιχεία που τεκμηριώνουν την επιχειρηματολογία του, ο συγγραφέας αντικρούει τις συγκεκριμένες απόψεις, αναφερόμενος στην άμεση σύνδεση του ΚΚΕ με τμήματα των αγροτικών πληθυσμών ήδη από τον Μεσοπόλεμο, καθώς και στον προσανατολισμό του, ήδη από την αρχή της Κατοχής, στην ανάπτυξη ισχυρού εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος (εξ ου και η ίδρυση της Εθνικής Αλληλεγγύης, στα τέλη του Μαΐου 1941, και κατόπιν του ΕΑΜ), και μάλιστα με ένοπλο, στρατιωτικό σκέλος.
Στο πλαίσιο του προσανατολισμού στη διεξαγωγή ένοπλου αγώνα στάλθηκε ο Θανάσης Κλάρας στη Ρούμελη, στα τέλη του 1941, για διερεύνηση των δυνατοτήτων που θα μπορούσαν να υπάρξουν, ταυτόχρονα, μάλιστα, με ανάλογες αποστολές που ανέλαβαν στελέχη του κόμματος στη Θεσσαλία και τη Μακεδονία.
Διαμορφωμένος ως κομμουνιστής επαναστάτης μέσα από τη συμμετοχή του στην ΟΚΝΕ και το ΚΚΕ, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1920, ο Θανάσης Κλάρας (τη ζωή του οποίου από τη γέννησή του παρακολουθούμε στο βιβλίο, σε συνδυασμό με αναφορές στην ελληνική πραγματικότητα εκείνων των χρόνων) αναδείχτηκε σε μία ιστορική μορφή ικανή να συμβαδίζει με τα μηνύματα του καιρού του, όπως υπογράμμισε ο Θανάσης Σκαμνάκης, μιλώντας στην κεντρική παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα.
Ήταν ακριβώς η ένταξη στο κομμουνιστικό κίνημα που καθόρισε την αποδοχή από τον Θανάση Κλάρα του εθνικοαπελευθερωτικού προσανατολισμού σε συνθήκες φασιστικής Κατοχής. Αλλά η κομμουνιστική ιδεολογικοπολιτική του ένταξη ήταν που τον έφερε σε αντιπαράθεση με επιλογές της ηγεσίας του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, όπως οι συμφωνίες του Λιβάνου, της Καζέρτας και τελικά της Βάρκιζας.
Όπως γράφει ο συγγραφέας στον Πρόλογο του βιβλίου, «η αντίθεση του αρχικαπετάνιου του ΕΛΑΣ στους πολιτικούς χειρισμούς του ΚΚΕ, στα 1944-45, δεν συνιστούσε μια αντιπαράθεση στρατηγικού χαρακτήρα, αλλά μια διαφορετική οπτική για την εξυπηρέτηση των στρατηγικών στόχων του κομμουνιστικού κινήματος. Σε μια κρίσιμη ιστορική συγκυρία, όταν για πρώτη φορά δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα όροι για την ανατροπή της αστικής ταξικής κυριαρχίας και για τον κοινωνικό μετασχηματισμό σε σοσιαλιστική κατεύθυνση, ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης ενός ισχυρού λαϊκού επαναστατικού κινήματος».
Υπό την συγκεκριμένη οπτική γωνία, είναι καίρια η επισήμανση του Δημήτρη Στρατούλη στην αναφορά του στην άποψη που διαπερνάει το βιβλίο του Γιώργου Αλεξάτου, πως «ο Άρης είχε δίκιο ότι η ηγεσία του ΚΚΕ, η οποία μπόρεσε ν’ ανταποκριθεί στα ιστορικά της καθήκοντα στα αμέσως προηγούμενα χρόνια, επέδειξε στην κρίσιμη εκείνη συγκυρία πρωτοφανή πολιτική ανεπάρκεια, με την υπογραφή των συμφωνιών του Λιβάνου και της Καζέρτας λίγο πριν την απελευθέρωση και, κυρίως, της συμφωνίας της Βάρκιζας λίγους μήνες μετά».
Το βιβλίο, γραμμένο σε γλώσσα απλή και αποφεύγοντας δυσνόητους όρους, αποτελεί ένα χρήσιμο βοήθημα για όποιον θέλει να παρακολουθήσει συνοπτικά αλλά ταυτόχρονα και με πλούτο τεκμηριωμένων στοιχείων, τη διαδρομή του Θανάση Κλάρα – Άρη Βελουχιώτη από τα παιδικά του χρόνια μέχρι το τραγικό του τέλος. Και μέσα από αυτή τη μεστή βιογραφική αναφορά, να αναλογιστεί το μεγαλείο της προσωπικότητάς του, που έχει, πλέον, αποκατασταθεί πολιτικά και κομματικά και από το ΚΚΕ, μέσα από διαδικασίες που επίσης παρακολουθούμε στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου. Το οποίο κλείνει με μια εξαιρετικά χαρακτηριστική παράγραφο:
Από την παρουσίαση το βιβλίου από τις εκδόσεις Άπαρσις με ομιλητές την ιστορικό Βασιλική Λάζου, τον Θανάση Σκαμνάκη , τον Δημήτρη Στρατούλη , τον συγραφέα και τον συντονιστή Βαγγέλη Δεληπέτρο
«Ο Άρης Βελουχιώτης έχει περάσει στην ιστορία ως η κορυφαία μορφή του κινήματος της Εθνικής Αντίστασης και ως ένας επαναστάτης αφοσιωμένος μέχρι το τέλος της ζωής του στην υπόθεση της κοινωνικής απελευθέρωσης και του κομμουνισμού. Και είναι συγκλονιστικό το γεγονός ότι στις αντιιμπεριαλιστικές και αντιφασιστικές κινητοποιήσεις των ημερών μας, νέοι που γεννήθηκαν τα τελευταία χρόνια του 20ού αιώνα και τα πρώτα του 21ου, διαδηλώνουν με το σύνθημα, “Λαέ, θυμήσου, το χώμα που πατάς, λευτέρωσε ο Άρης και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ!”».
