Μετά την «Ανυπότακτη Ιστορία», η ποιήτρια Μαρία Αποστόλου από τον Βόλο ετοιμάζεται για το επόμενο βήμα της, μια δεύτερη ποιητική συλλογή που ήδη βρίσκεται στα σκαριά. Η ποίηση προέκυψε στη ζωή της απόλυτα φυσιολογικά σαν ανάγκη, όπως μου εξομολογήθηκε, και η πρώτη συλλογή της αποτυπώνει το τραύμα και την πληγή που άνοιξαν στην κοινωνία τα γεγονότα των τελευταίων ετών. Θεωρεί ότι είναι χρέος της ποίησης να σκαλίσει την πληγή και να την αποδώσει στο φώς, και χαρακτηρίζει την ποίησή της πολιτική. Λάτρεψε τον Τίτο Πατρίκιο, τον Λειβαδίτη, τον Εγγονόπουλο, τον Καββαδία, την Πολυδούρη. Σε κάθε περίπτωση, δηλώνει ότι την συναρπάζει η ποίηση και ας μη διαβάζεται πλέον πολύ και απαγγέλλει ποιήματά της για τα gegonota.news.

Συνέντευξη στην Φωτεινή Κωστοπούλου*

-Ποια είναι η Μαρία Αποστόλου;
Γεννήθηκα στο Βόλο. Μεγάλωσα και πήγα Δημοτικό σχολείο στη Μιτζέλα- Αμαλιάπολη. Την πρώτη Γυμνασίου ολοκλήρωσα στο Θηλέων Βόλου στην Ανάληψη και από τη δευτέρα και μετά στο Γυμνάσιο Αλμυρού. Για ένα ανήσυχο παιδί της επαρχίας μέσα στη Χούντα με παππούδες, γιαγιάδες, γείτονες και συγχωριανούς στιγματισμένους με την βούλα του αριστερού, η υπέροχη και μοναδική καταφυγή ήταν οι προσωπικές μαρτυρίες και τα βιβλία.
Ακολούθησαν οι μέντορες. Υπήρξα τυχερή εφ όσον είχα καθηγήτρια στο Γυμνάσιο Αλμυρού την κ. Πόπη Χρυσοπούλου, στης οποίας την μνήμη έχω αφιερώσει και την ποιητική μου συλλογή. Ήταν άνθρωπος με υψηλή κατάρτιση, ουμανισμό, βαθειά ενσυναίσθηση, την οποία θα ευγνωμονώ πάντα. Η Πόπη Χρυσοπούλου ήταν εκείνη που διέκρινε καλλιέργησε και παρότρυνε την κατεύθυνσή μου στις ανθρωπιστικές επιστήμες, την λογοτεχνία και την κριτική σκέψη.
Ενώ η πραγματική αγάπη αφορά στη λογοτεχνία πεζό η ποίηση, ο ρεαλισμός -ίσως- με φέρνει στην Βesancon της Γαλλίας για να σπουδάζω Ψυχολογία πτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές και λίγο αργότερα στην Αθήνα όπου για 33 χρόνια εξάσκησα το επάγγελμα της Ψυχολόγου και Διευθύντριας του ΕΡΜΗ- Κέντρου Εκπαίδευσης Κατάρτισης Ατόμων με νοητικές δυσκολίες. Παράλληλα εξασκώ με ιδιαίτερη αγάπη και σθένος εκπαίδευση ενηλίκων.
Στην διάρκεια όλων αυτών των χρόνων, κάνω οικογένεια και γίνομαι μητέρα, ενώ παντρεύω την συγγραφή με το κατ’ εξοχήν επαγγελματικό μου αντικείμενο, συγγράφοντας μεθοδολογίες και οδηγούς εκπαιδευτικού υλικού εκπαίδευσης, για νέους επαγγελματίες στον χώρο της Ειδικής Αγωγής και την εκπαίδευση ενηλίκων .

-Και η ποίηση πώς προκύπτει;
Η ποίηση γεμίζει τετράδια, βιβλία, εφημερίδες και ό,τι άλλο πάνω του μπορεί να γραφτεί. Αποφασίζω να βγω στο φώς, μόλις πρίν ένα χρόνο μέσα από την πρώτη μου επίσημη ποιητική συλλογή, την «Ανυπότακτη Ιστορία» από τις εκδόσεις Άπαρσις.
Ή ποίηση ήρθε μια μέρα απόλυτα φυσιολογικά σαν ανάγκη. Η δυσκολία της αφορούσε περισσότερο να επιλέξω από το «βουνό» των ποιημάτων μου, ποιά θα την συναποτελούν, παρά αυτή καθ’ αυτή η συγγραφή της. Όπως λέω και στο εξώφυλλο της συλλογής, για μένα αποτέλεσε μια πλήρη ρεαλιστική, θεραπευτική διεργασία, δεδομένων των γεγονότων που μας σημάδεψαν και μας σημαδεύουν την τελευταία δεκαετία και πλέον.

-Τι σας οδήγησε σ’ αυτή την πρώτη σας ποιητική συλλογή και τι αποτυπώνεται στις σελίδες της;
Μια απόγνωση εξ’ αιτίας των γεγονότων, μια πίκρα, μια νέμεσις αλλά και μια ανάγκη ενδοσκόπησης στο εδώ και τώρα και επανατοποθέτησης στο γίγνεσθαι.
Στην συλλογή μου μπερδεύεται το παρελθόν, φωτεινό κι ερωτικό, αλμυρισμένο από το κύμα του Παγασητικού, τα λαμπερά καλοκαίρια και τις Άνοιξες της ψυχής ενός παιδιού και μιας έφηβης, για να καταλήξει στην αγκαλιά μιας ώριμης ενήλικης ζωής που σχοινοβατεί χωρίς δίχτυ προστασίας, σε εντελώς πρωτόγνωρες περιπέτειες. Δεν αφορά μόνο και αποκλειστικά την προσωπική μου ζωή, αφορά την κοινωνική μας κατάρρευση μέσα από την δική μου ματιά, μια ματιά θέλω να πιστεύω διερεύνησης, δικαιοσύνης, εναγώνιας αναζήτησης μιας απάντησης του τι κάνουμε από δώ και μετά, μέσω της απόλυτης επίγνωσης έτσι όπως αυτή ξετυλίγεται σκληρή και αδυσώπητη όσο ποτέ.
Είναι γεγονός πως η ποιητική μου συλλογή αποτυπώνει το τραύμα και την πληγή. Τολμώ όμως να πώ χωρίς καμία πεσιμιστική διάθεση, πως πρυτανεύει η επιθυμία να διερευνήσει τα αίτια, όχι με σκοπό να απλώσει το δάχτυλο και να τα καταδείξει, εν είδει κατηγορώ, όσο να τα κατανοήσει και να ανοίξει μέσα απ αυτό δρόμους και προοπτικές.
Σκεφτείτε τι μας συνέβη αυτά τα χρόνια. Χάθηκε ο,τι είχε περισωθεί από τον εθνικό μας πλούτο, εξανδραποδίσθηκαν υποστάσεις, περιγελάστηκε σε βαθμό κακουργήματος η κοινή λογική, πτώχευσε και λιγόστεψε η ζωή μας και πάνω σ’ αυτόν τον όλεθρο καλέσθηκε η Αριστερά σαν μοναδικός φορέας αλλαγών να επανορθώσει . Η αριστερά στο προσκήνιο–ερωτηματικό εδώ- πρώτη φορά μετά την ήττα της, τα αίματα, τις προδοσίες, τις Βάρκιζες, το αισχρό μετεμφυλιακό κράτος, τον ξένο παράγοντα, με το δισάκι της γεμάτο μνήμες και ιστορία βαριά, έρχεται σ’ ένα αφιλόξενο περιβάλλον να δώσει λύσεις για την πείνα, την εξαθλίωση ,τον εξευτελισμό.

-Μπορεί η ποίηση να συμβάλλει στο τραύμα το ανοιχτό και σ’ ο,τι επακολούθησε; Και πώς;
Την πτώση, τα αίματα, την απώλεια σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο την έχουν αποτυπώσει μεγάλα φωτεινά μυαλά. Προσωπικά δεν ξέρω εάν και κατά πόσο μπορεί, αλλά γνωρίζω πως οφείλει η ποίηση, είναι χρέος της να σκαλίσει την πληγή και να την αποδώσει στο φώς, σαν συνδρομή της στους νέους μετασχηματισμούς, στις καινούργιες απόπειρες. Δεν γνωρίζω εάν και σε ποιο βαθμό η δική μου συμβολή το καταφέρνει, μα θεωρώ χρέος την προσπάθεια και το να την υπηρετώ με τα φώτα της ψυχής ανοιχτά, χωρίς ενδοιασμούς, κρατήματα, απαλειφές, υστεροβουλίες και εγωισμούς.

-Πώς θα θέλατε να υποδεχτεί το αναγνωστικό κοινό την συλλογή σας;
Ενδιαφέρθηκα ιδιαίτερα το χνάρι μου να μην αφορά σε μια προσωπική μεμονωμένη περιοχή. Να μην αφορά στο «εγώ» αλλά στο πέρασμα απ το «εγώ» στο «μαζί με», τρόπος που πιστεύω πως αποτελεί θεμελιώδη αρχή ενός κοινωνικά δρώντος προσώπου.
Σαν έτσι λοιπόν θα ήθελα να ειδωθεί η συλλογή μου. Σαν την ανάσα ενός δρώντος προσώπου με παρουσία στα κινήματα ενεργή και όχι απλά ενός προσώπου παρακολουθητή των γεγονότων. Με ενδιαφέρει μια ποίηση που παλεύει να κατανοήσει και να κοινωνήσει, συμμετέχοντας σε απόπειρες μετασχηματισμών, ευαισθητοποιώντας και κινητοποιώντας ει δυνατόν. Σε μια πιο επιμήκη εκδοχή θα έλεγα πως ίσως αυτός να είναι και ο βασικός στόχος της ποίησης, όποιον χαρακτήρα κι αν έχει. Μια διαρκής πάλη ικανή να συμπεριλάβει την ουσία της ύπαρξης, ανιχνεύοντας την ανηφόρα του προσώπου και της κοινωνίας και όχι μια στατική όμορφη με όποιον τρόπο αποτύπωση όσων μας περιβάλλουν.
Ως έτσι ειδωμένη η απόπειρά μου συνενώνει τη δύναμη του φυσικού στοιχείου, την εξέλιξη της ζωής και την δράση. Ενώνει δηλαδή τα βασικά στοιχεία ύπαρξης, έτσι ο έρωτας, ο πόλεμος, η πίκρα, η προδοσία, η εγκατάλειψη, η μνησίκακη νοσταλγία, η μαγική αντανάκλαση του ιδεολογικοπολιτικού περιεχόμενου και περιτυλίγματος μαζί, που δεν μπορεί παρά να είναι η Αριστερή σκέψη και πρακτική με όσες δυσκολίες, υπερβολές, παλινδρομήσεις, αποχωρήσεις, επανόδους κι επανεκκινήσεις.

-Πως θα χαρακτηρίζατε τη ποίησή σας;
Μου λένε αυτοί που ξέρουν πως η ποίησή μου είναι κυρίως πολιτική. Το πιστεύω. Μα πιστεύω, επίσης, πως όλα είναι πολιτικά με την έννοια της διαρκούς μαχητικότητας και ως έτσι, μήπως κι ο έρωτας δεν είναι μια ύψιστη πολιτική πράξη;

-Ποια είναι τα εναύσματά σας;
Την συλλογή μου επηρεάζουν εν γένει τα πολιτικοκοινωνικά συμβάντα μα και αναφορές σε πρόσωπα-σφραγίδες οδύνης της εποχής, όπως αυτή του τραγικού ακτιβιστή συμπολίτη μας Β. Μάγγου, ή της Μάγδας Φύσσα, ή του συμπολίτη μας που έφυγε μόνος και έρημος σε μια ΜΕΘ λόγω κορωνοϊού.
Μα σκέφτομαι πως θα μπορούσε να ήταν αλλιώς για μια γυναίκα μεγάλη όπως εγώ, σύντροφο και μητέρα, όταν ακούω πως ένα παιδί στο άνθος της ηλικίας του πέφτει θύμα αστυνομικής βίας. Σε ποιου το όνομα σκοτώνουμε τα παιδιά; Ή πώς θα γινόταν αλλιώς όταν παίρνουν μιας μάνας τον θησαυρό μπαμπέσικα χάριν μιας ιδεολογίας που ξανασηκώνει κεφάλι για να αιματοκυλίσει ξανά τον κόσμο;

-Πώς αποτυπώνονται τέτοια γεγονότα στην ποίησή σας;
Όλα τα παραπάνω σαν πόνος κι ένα πελώριο γιατί συναντήθηκαν στα ποιήματά μου όχι για να συνδράμουν σε δακρυρροούσες εκκρίσεις, όσο για να αναδείξουν, όσο είναι αυτό δυνατό, τι κατατρώει την κοινωνία μας και που πρέπει να απλώσουμε νού και ψυχή πάντα όπως λέω στο ποιήμά μου …με την ελάχιστη επιείκια… διότι η ποίηση είναι εδώ για να σαλπίζει ελπίδα κι απαντοχή, και όχι μίσος και δηλητήρια.

-Έχετε επιλέξει ένα συγκεκριμένο ύφος και τρόπο γραφής;
Με ρωτούν πολλοί για την μανιέρα μου. Κοιτάξτε, είμαι αρκετά άναρχη. Γράφω συνήθως πρωί αχάραγα. Πιάνομαι από μια ιδέα, μια παρατήρηση, ένα λόγο, μια χειρονομία που με συγκίνησε, με θύμωσε, με πείσμωσε, με γέμισε τρυφερότητα. Νομίζω ξαφνιάζω λίγο, πολύ γρήγορα και άμεσα. Είμαι αυθόρμητη. Χρησιμοποιώ συνδέσμους ακόμα και για αρχή π.χ ένα «και» Φτιάχνω ένα σενάριο με αρχή, μέση, τέλος .. Επιτείνω στον επίλογο. Δεν πλανεύομαι από βαρύγδουπους βερμπαλισμούς. Νομίζω είμαι απλή, θέλω να είμαι άλλωστε αυθεντική και κατανοητή. Περισσότερο αυτό που θέλω είναι να αγκαλιάζω τον αναγνώστη με την ιστορία μου. Θέλω να την μοιράζομαι. Το μοίρασμα είναι η μεγάλη μου επιδίωξη.

-Έχετε κάποιους ποιητές που σας σημάδεψαν;
Αγαπάω πολλούς ποιητές. Στη νιότη μου λάτρευα τον Τίτο Πατρίκιο και τώρα ακόμα βέβαια. Λάτρεψα αυτό το βαθύ μακρύ ταξίδι του στο μέσα μας, αυτό που παίρνει δύναμη από ένα ίσως πεθαμένο και αγαπητικό μαζί.. Σαν να γλείφει πληγές. Ο Λειβαδίτης, ο Εγγονόπουλος, ο Καββαδίας, ο πόνος της Πολυδούρη. Αγαπώ τους Γάλλους ποιητές, τον Πρεβέρ, τον Φερά. Αγαπάω ό,τι μυρίζει μια τόση δα στιγμούλα που γίνεται μέσα μας το άπαν

-Τώρα γράφετε κάτι;
Ναι γράφω μανιωδώς σαν να βιάζομαι. Λένε φίλοι γιατί δεν δημοσίευες πριν που σε πιέζαμε. Γιατί τη στιγμή δεν την διαλέγουμε έρχεται και μας βρίσκει όταν θέλει εκείνη. Το ευτύχημα που αξίζει να ζούμε είναι η έκπληξη. Δεν φανταζόμουν καν ένα βιβλίο μόλις πριν 5 χρόνια πίσω. Έβλεπα τα γραπτά μου, τα χάιδευα και τα έκλεινα. Γράφω και ποίηση και πεζά μα με συναρπάζει η ποίηση και ας μη διαβάζεται πλέον πολύ. Πιστεύω πως κάποια στιγμή θα επιστρέψουμε εκεί, είναι ανάγκη. Βρίσκεται ήδη στα σκαριά μια δεύτερη ποιητική συλλογή μου.
Ευκαιρίας δοθείσης αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω για την στήριξή τους τις εκδόσεις «Άπαρσις», την Κατερίνα Θανοπούλου και τον Γ. Ευσταθίου, τον επιμελητή μου κ. Βασίλη Καλαμαρά και την οικογένειά μου.

-Θέλετε να μας διαβάσετε κάποια σας ποιήματα;

Η Μαρία Αποστόλου απαγγέλλει ποιήματά της - Youtube

-Με τί μήνυμα θα θέλατε να κλείσουμε αυτή τη κουβέντα μας;
Με ένα απλό, παλιό, μαχητό και τόσο αναγκαίο «Να διαβάζουμε, να διαβάζουμε και πάλι να διαβάζουμε», είναι θεραπευτικό. Η κατάθεση με το μεγαλύτερο επιτόκιο!

ΑΝΥΠΟΤΑΚΤΗΙΣΤΟΡΙΑ
APARSIS.gr

*Η Φωτεινή Κωστοπούλου είναι ιδιοκτήτρια του βιβλιοπωλείου «Πλαστελίν