Ομιλία του Κυριάκου Σάμιου στην παρουσίαση του βιβλίου "Λέξεις που συνθέτουν ένα γράμμα" της Κατερίνας Γραμματικού

Δευτέρα, 23 Μαΐου 2022

Λέξεις που συνθέτουν ένα γράμμα ..!

Κυριάκος Σάμιος 
Συντονιστής  Εργαστηρίου Θεατρικής πράξης, Θεατροδρόμιο Ναυπλίου

 


Καλησπέρα σας !

 

Είναι όμορφο να βρίσκεται κανείς ανάμεσα σε φίλους και φίλες . Εδώ δίπλα στην αποβάθρα του σταθμού του τρένου προκειμένου να επιβιβασθούμε σε .. << Λέξεις που συνθέτουν ένα γράμμα >> …
Σε λέξεις , σκέψεις , στοχασμούς, βαγόνια που συνθέτουν ένα ταξίδι , ένα γράμμα όπως χαρακτηριστικά γράφει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου και η ίδια η συγγραφέας Κατερίνα Γραμματικού: << χωρίς απαραίτητα να σταλούν σε κάποιον >> …<<. Λέξεις μπορούν να μεταμορφώνουν συναισθήματα και να αλλάζουν την ψυχική σύσταση .. >>

Ξεκινώντας την επικοινωνία μας επιτρέψτε μου αγαπημένοι μου φίλοι και φίλες να δοκιμάσουμε ένα υποθετικό σενάριο . Ας υποθέσουμε ότι μας υποβάλλουν το κλασσικό ερώτημα :

---- Τι είναι ποίηση …
Βέβαιο είναι πως οι απαντήσεις που θα συγκεντρωθούν ποικίλες ανάλογα με ποια οπτική ερμηνεύουμε , ανάλογα τα προσωπικά μας θέλω. Βέβαιο επίσης είναι ότι δεν υπάρχει άνθρωπος να μην είναι σε θέση να απαντήσει στο εν λόγω ερώτημα . Παράξενα ?? Πρόθυμα ?? Απρόθυμα ?? Ίσως ! Σημασία έχει πως κάτι θα πει.
Αν θελήσουμε να καταγράψουμε κάποιες απαντήσεις ευρύτερου κοινού από σχετική έρευνα στο απώτερο παρελθόν ενδεικτικά σημειώνω:
<< Η πραγματική ποίηση έχει αλήθεια .. >>
<< έχει πάθος >>
<< έχει υψηλά νοήματα >>
<< έχει προσιτά >>
<< Η πραγματική ποίηση έχει συγκίνηση >>
<< μουσικότητα >>
<< δυνατά συναισθήματα >>
<< αυθορμητισμό >>

Έχει και την ιδιότητα να εκφράζει σε συνδυασμό όλα τα παραπάνω και πολλά ακόμη παρόμοια .

Κάποιες φορές παρακολουθούμε μια διακύμανση απόψεων , μπορεί να είναι από μονόπλευρες έως και μισαλλόδοξες.
Θαρρώ πως ο χώρος της ποίησης εκτός των άλλων είναι ένας κόσμος κατοικημένος από πλάσματα - κείμενα- που στεγάζουν μια διάθεση η μία ανάγκη της ψυχής , βιώματα , ακόμα και συνήθειες περιβάλλοντος , στιγμές , σκιρτήματα της φύσης ,τρόπος ζωής , κυρίως οτιδήποτε μας δίνει αφορμή και ερέθισμα για αναζωπύρωση των αισθήσεων .
Παρ όλα αυτά το ερώτημα :
---- τι είναι ποίηση ?
δεν έπαψε ποτέ να απασχολεί την ανθρώπινη σκέψη .
Ωστόσο εν κατακλείδι μοιράζομαι μαζί σας κάτι που διάβασα και εντυπώθηκε μέσα μου :
---- << … Η ποίηση <γίγνεται > αδιάκοπα . Ο οριστικός ορισμός θα μπορούσε να διατυπωθεί όταν θα χε γραφτεί και το τελευταίο ποίημα .. >>

Παίρνω το θάρρος και ανοίγω το γράμμα -- αν και κατά την δήλωση της Κατερίνας δεν έχει αποστολέα -- παρ όλα αυτά το ανοίγω προσεχτικά με ακρίβεια στις κινήσεις μου μη και τραυματίσω την ροή των νοημάτων του .
Ξεφυλλίζω το περιεχόμενο . Από το πρώτο κιόλας γύρισμα της σελίδας νιώθω τους κυματισμούς των λέξεων και τον παφλασμό τους να παράγουν ήχους άλλοτε μελωδικούς , άλλοτε μη μελωδικούς .

Αρκετές φορές τα παιχνίδια της ζωής μας , κρύβουν εκπλήξεις διαφορετικών διαστάσεων και αποχρώσεων. Και όσο να πεις αυτό εμπλουτίζει την εμπειρία και σφυρηλατεί τον εσωτερικό μας κόσμο , γυμνάζει τα συναισθήματα μας .
Η περιδίνηση των κυμάτων συνεχώς μας περικυκλώνει με ερωτήματα στοχασμούς απορίες, αιχμηρές ανησυχίες ,όμοια ξυραφάκια .
Βιώματα που προκαλούν αιμορραγίες οι οποίες στην συνέχεια μεταλλάσσονται σε μελάνι , και κάπως έτσι τροφοδοτείται η εν θερμώ δημιουργική γραφή .
Όποτε συμβαίνει αυτό τα συναισθήματα << αλλάζουν την ψυχική σύσταση >> τους .
Όσο οι αφορμές και τα ερεθίσματα εναλλάσσονται ο θυμός και η οργή αποτυπώνονται στον βυθό του ποιητικού βάθους .
Απορροφημένος από την << αυτόματη γραφή >> της Κατερίνας προσπαθώ να αλιεύσω τα χνάρια της ενδοσκόπησης όπως αυτή διαθλάται από τις <<Λέξεις που συνθέτουν ένα γράμμα>>


Λέξη λέξη , φράση φράση βυθίζεται η πένα της σε μια διάσπαρτη αχλή , ταυτόχρονα αποπειράται < περάσματα στις μνήμες > ανοίγει λογαριασμό με τη < θύμηση > προκαλεί < Κρυφτούλι εντυπώσεων >.
Και να που σχεδόν αβίαστα η φαντασία γεννά ένα άλλου είδους παιχνίδι .
Για τον τοκετό αυτόν δεν είναι διόλου άμοιρη ευθυνών η τροφή και το νεύμα που εμπεριέχεται στο υπό σύνθεση γράμμα .
Σε κάποιο σημείο της περιπλάνησης σκοντάφτει το βλέμμα μου στα << Παιδικά παιχνίδια – παιχνίδια ζωής >> εντελώς αυθόρμητα μου έρχεται στο μυαλό η ηρωίδα να ξεπεζεύει το ποδήλατο της , στην συνέχεια να τραβά από την αποθήκη ένα ξύλινο τελάρο να το φορτώνει με << πέτρες ξύλα σβόλια παλιοσίδερα σύρματα σχοινιά >> και ακολούθως προσεχτικά να τοποθετεί το τελάρο στην σκάρα του ποδήλατου και να ξανοίγεται στους δρόμους της πόλης .

Την ίδια στιγμή που η ερεβώδη νύχτα απλώνει τα δίχτυα .

Τα άστρα πανικόβλητα διαρκώς.
Η λάμψη τους σημεία στίξης αναχαιτίζουν το βαθύ σκοτάδι .
Αδυνατούν όμως να αναχαιτίσουν και την ρωμαλέα θύμηση ,
Η οποία παγιδεύει και απαγάγει την ποδηλάτισσα.

<< …..Ορισμός της θύμησης ποιος είναι , ξέρεις ?
Άλλοτε σε κάνει να υποφέρεις , να τρέμεις , μη τυχόν
σου ξανασυμβεί ..
Σε πετάει χάμω και σαν πιο ρωμαλέα αυτή
Σε κλοτσάει σαν να σαι βιαστής , ληστής, αλήτης ,
χαμερπής .
΄Αλλοτε πάλι σε δένει σφιχτά γύρω από μια καρέκλα
Με πράγματα και καταστάσεις εξαρτήσεις ,
Αισθήσεις και αισθήματα , σπαράγματα , συναισθήματα
Σπουδαία ,
Για να ζητήσει λύτρα να σε εξαγοράσει . ..…………….>>

Ναι είναι σαν να βλέπω την ηρωίδα δεμένη στην καρέκλα, και το αυστηρό βλέμμα της ρωμαλέας θύμησης να την πιρουνιάζει.
Προσπαθεί να απελευθερωθεί από τα ασφυκτικά δεσμά που την θέλουν δεμένη στην καρέκλα κουνώντας χέρια πόδια
μήπως και χαλαρώσει το σφίξιμο , ενώ ταυτόχρονα κραδαίνει :
<<…. Εσύ παρών στο παρόν και
εγώ μονίμως στο αθάνατο παρελθόν .. >>
Και όταν καμιά φορά καταφέρνει να ξεγλιστρήσει , συνεχίζει την ποδηλατάδα πετώντας στο δρόμο << ξεθυμασμένα μπουκάλια αναμνήσεων .. >> με ετικέτα στο λαιμό του μπουκαλιού που γράφει << καταγραφές >> . Μάταια εκλιπαρεί :
<< … Μη μου βάλετε πρόστιμο επειδή πετάω στους δρόμους
Ξεθυμασμένα μπουκάλια αναμνήσεων .. >>
Κι ενώ η ποδηλάτισσα πατά γερά πετάλι που και που βρίσκει τρόπο και ελέγχει την ακεραιότητα του τελάρου με ότι φορτίο κουβαλά . Η βουή περιπλέκεται στα σοκάκια της πόλης . Ο αγέρας φυσά και δυσκολεύει την ισορροπία του δίτροχου ενώ το μοναχικό δένδρο επιδίδεται στην γνωστή γυμναστική του , επιβεβαιώνοντας την θυμοσοφία του λαού :
…. . Δένδρο που λυγίζει δεν σπάει ..

Οι δρόμοι ανταμώνουν σιωπηλοί και ταυτόχρονα χιαστί . Το ίδιο σιωπηλοί διαβάτες άλλοι με βιασύνη άλλοι με άργητα στο βήμα τους.

Στην πρώτη λιθόστρωτη πλατεία ένας όμιλος ανθρώπων μεταξύ αυτών αλλοδαποί , επαίτες , και υποψήφιοι άστεγοι χαμένοι ‘όλοι τους στην μετάφραση θυμίζουν λίγο σκηνή από την Βαβυλωνία .
Στέκουν . Τρόπος του λέγειν στέκουν , αφού υπάρχει επαναλαμβανόμενη κίνηση χεριών . Τα άνω άκρα σε εγρήγορση στην υπηρεσία της νοηματικής γλώσσας .

Σε ανύποπτη στιγμή εμφανίζεται στο πλάνο η ποδηλάτισσα , αργεύει λίγο τις ορθοπεταλιές , στρέφει το βλέμμα της προς το συγκεκριμένο ανθρωποπηγαδάκι , γέρνει σώμα και ποδήλατο και κατευθύνεται προς τα εκεί .

Στο πλησιέστερο κτίριο αποβιβάζεται από τα όχημα και το ακουμπά στα πλευρικά ασοβάτιστου τοίχου .
Αποφασιστικά χώνεται στην παρέα , διακόπτει την γλωσσική Βαβυλωνία . Ακολουθεί ολιγόλεπτη σιωπή , αμηχανία , και ανταλλαγή βλεμμάτων στην ομήγυρη

Τότε είναι που η ποδηλάτισσα ξεκινά την αφήγηση του επικού story .

Δηλαδή
<<……πως διαδραματίζει
την πορεία μιας ας πούμε υπέργηρης μαμούθ χελώνας
που έχασε τον βηματισμό της
και θα κάνει άλλα διακόσια χρόνια για να επανέλθει
σε φυσιολογικά επίπεδα
μετά από μια καρδιακή στάση μαρμαρυγής .
Αλλά αυτή η χελώνα βρίσκεται ολωσδιόλου μοιραία
πάνω μου και όσο της φωνάζω
<<.. φύγε λίγο να αναπνεύσω ρε θηρίο >>
επειδή κι αυτή θέλει ένα γεμάτο χρόνο
μέχρι να μετακινηθεί από το σώμα και την ψυχή μου
σκάζω σιγά σιγά από έλλειψη οξυγόνου
Φοβάμαι όμως πως σε αυτό το αφήγημα
ο ξένος μου απαντήσει λακωνικά
και δίχως να με κοιτάξει
Στα μούτρα σου μωρή κι εμένα τι με νοιάζει ?
Έχουμε και μείς προβλήματα. >>

Αναμενόμενοι ψίθυροι λάφυρα του αγέρα , απορημένα βλέμματα , η δε μη λεκτική επικοινωνία στο κόκκινο .

Η ποδηλάτισσα αφήνει πίσω το ανθρωποπηγαδάκι οι ορθοπεταλιές πλέον γρηγορεύουν .
Στα χείλη της κρέμεται μια μουρμούρα αδιευκρίνιστου νοήματος, η οποία ενηλικιώνεται σε φωνή όταν ήδη η ποδηλάτισσα έχει επιβιβασθεί στο δίτροχο :
<<….. Πόσο αλαζονικός χρειάζεται να γίνει κανείς
για να σκεφτεί να αλλάξει τον κόσμο ..>>
Αναμοχλεύω την σειρά των γραμμάτων και από μόνο του αυτό προξενεί εύγεστο κοκτέιλ – προανάκρουσμα— πρελούδιο ενδοσκοπικής μέθης .

Διαπληκτισμοί εσωτερικής υφής σε ατραπούς με ποικίλα διάσπαρτα ανείπωτα γιατί , λακκούβες ,σπορά από ανθρώπου χέρι .

<<…. Απάντησε τουλάχιστον σε ένα επιβεβλημένο γιατί .
Ο χρόνος λήγει , γαμώτο !..... >>
Άδειος χρόνος , άδειος χώρος!
Παράλληλες διαδρομές .

Ο άδειος χώρος κρύβει γεμάτο παρελθόν ,
ο άδειος χρόνος κρύβει ένα βουβό τηλεφώνημα
ο άδειος χώρος κρύβει μια σιωπηλή περιπλάνηση
ο άδειος χρόνος κρύβει ηχηρό παραμιλητό ….

Σε μια τυχαία στιγμή η πένα συλλαμβάνει την ποδηλάτισσα στον βυθό ενός τεράστιου άδειου ξύλινου βαρελιού αναμαλλιασμένη γυναικεία φιγούρα να επιδίδεται σε κυκλωτικούς γύρους κάθετα στα πλευρικά του .
Σε ρυθμό εκκρεμές να εκπέμπει οσμή από τον παραμυθένιο γύρω θανάτου ! Την ίδια στιγμή ένα γνώριμο άσμα σε μορφή αντίλαλου δίνει ώθηση στο πετάλι και συνέχεια στους κυκλωτικούς γύρους της ποδηλάτισσας .
Όνειρο?? Παροδικός εφιάλτης ?? Ίσως!
<<…. Ο άσπιλος χρόνος να γεμίζει τα ποτήρια μας
με μαντεμένιο θυμό και το κουρδιστό ρολόι
από βίτσιο να χτυπά κάθε ώρα ,
κάθε λεπτό το υπαρξιακό μας εκκρεμές .. >>
Να φταίει το ανήσυχο πνεύμα ?
Να φταίει η εξοικείωση με τις ορθοπεταλιές της ζωής ?
Να φταίει που η συγκυρία της λέξης γράμμα εσωκλείεται τρόπο τινά ως πρώτο συνθετικό στο επίθετο της Κατερίνας Γραμμα-τικού ?
Να φταίει το κάθε ένα ξεχωριστά η ο συνδυασμός όλων ?
Κλείνω με το ανοιχτό παράθυρο που παραμένει, όπως παραμένει ανοιχτό , το τέλος του βιβλίου .
<< … Αντίο η καλωσόρισες
Δεν ξέρω πάλι …. >>
΄Ισως .. ! Το σίγουρο είναι ότι σας ευχαριστώ για την υπομονή σας , ευχαριστώ και την Κατερίνα Γραμματικού για την ευκαιρία περιπλάνησης στην αυτόματη γραφή της …
Ευχομαι καλή πλεύση στο πόνημα της … Στο δε λογοπαίγνιο του τίτλου Λέξεις που συνθέτουν ένα γράμμα εύχομαι και ελπίζω να βρει τον παραλήπτη ..!
Σας ευχαριστώ .. !

 

 

Αφήστε το σχόλιό σας