Ο εικαστικός-σχεδιαστής Άκανθος μιλάει για την ποιητική συλλογή της Νικολέττας Λυμπεροπούλου "Ερωτογραφία"

ΕΡΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Νικολέττα Λυμπεροπούλου

Άκανθος aka Akanthos
Εικαστικός-Σχεδιαστής

Για  να μιλήσει κανείς για ένα έργο με μέσο το λόγο έχει στη διάθεσή του δυο βασικούς άξονες. Ο πρώτος είναι ο αμιγώς επιστημονικός τρόπος αυτό που δηλαδή λέμε επιστήμη της τέχνης, θεωρία της λογοτεχνίας κλπ.  δηλαδή να επιχειρήσει μια λογική ανάλυση της συνολικής δομής του έργου βασισμένη σε υπάρχουσες θεωρίες ή σε πειραματικές. Ο δεύτερος συνιστά μια περισσότερο διαισθητική προσέγγιση που ακουμπά κυρίως στην προσωπική άποψη, στην αίσθηση που το έργο παράγει στον ίδιο αξιοποιώντας κυρίως την ατομική εμπειρία.

Θεωρώ αν λάβουμε υπ όψιν αυτό που έλεγε ο Ζωγράφος Μπονάρ  les sensations nous trompe,  οι αισθήσεις μας απατούν, οτι και οι δυο αυτοί άξονες είναι απαραίτητοι για να προσεγγίσουμε ένα έργο. Το έργο είναι ένας ολόκληρος κόσμος με τις ιδιορρυθμίες του, τα λάθη του, τις κορυφαίες και μέτριες στιγμές του. Θέλω να αποφύγω την περιγραφή των ποιημάτων πράγμα που γίνεται συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις, για παράδειγμα οι ομιλητές αρπάζονται απ τις λέξεις, αν έχεις θάλασσα, τοπία κλπ εμπνέεται ο ποιητής απ’ τη φύση … Είναι λάθος,γιατι ο ποιητής είναι συνθέτης, χρησιμοποιεί νοηματικούς λεκτικούς και ηχητικούς όγκους για να φτιάξει το έργο του, για να φτιάξει ένα σύνολο που δημιουργεί την αίσθηση αυτού που έχει σχεδιάσει να φτιάξει.

Η Λυμπεροπούλου φαίνεται να το ξέρει αυτό, λειτουργεί σαν τον Σεζάν παραθέτοντας τα στοιχεία και αφήνοντάς τα ελεύθερα να συντεθούν, φυσικά υπό την δική  της ενορχήστρωση. Η περιγραφή ήταν πάντα μια μεγάλη παγίδα για τον συνθέτη του λόγου και η γλώσσα μια σειρήνα που παρασύρει, ξεπερνά αυτό το σκόπελο με τέχνη και επιστήμη, σημαίνοντας το αιτούμενο, όπως παρατηρεί ο Εφέσιος ποιητής Ηράκλειτος: “ούτε λέγειν ούτε κρύπτειν αλλά σημαίνειν”.

Οι συνθέσεις της είναι πολύ κομψές μορφολογικά, είναι στα όρια του συνθετικά αναγκαίου, του αιτιολογούμενου κατά κάποιο τρόπο στη μεγαλύτερη έκταση της σύνθεσης καθ ότι κανείς δε μπορεί να αποφύγει τη χαλαρή στιγμή, πράγμα που υπάρχει σε όλους! Το βρίσκω πολύ φυσικό κατά πρώτο  και αφού το παρατηρήσει κανείς γίνεται χρήσιμο, γιατί οδηγεί στη γνώση και την αποφυγή του μανιερισμού. Έχω την αίσθηση ότι η Λυμπεροπούλου συνθέτει από πραγματική ανάγκη, χωρίς απώτερο στόχο, φυσικά με επιμέρους σκοπούς, θέλει να κατανοήσει, να υπάρξει, προσδιορίζοντας κατά κάποιο τρόπο τον εαυτό της στο περιβάλλον, αλλά και το ίδιο το περιβάλλον μέσα από τη δημιουργική δράση, την αυτονομία ούτως ειπείν, πράγμα απόλυτα αναγκαίο για το ανθρώπινο είδος που συχνά το υποκαθιστά με την πίστη. Η σύνθεση αυτή εμπνέεται υποχρεωτικά σχεδόν από το θάνατο αυτό το προς το παρόν τελεολογικό στοιχείο που εγείρει το ερωτικό, που του δίνει δηλαδή αυτές τις τεράστιες εντάσεις, αναγκαίες για τη Δημιουργία και την προώθηση του είδους.

Τα έργα της τέχνης εμπεριέχουν  δραματικά στοιχεία και είναι αυτά που τα διαστέλλουν από τα έργα της διασκέδασης. Eδώ θα θυμηθώ τον σπουδαίο σύγχρονο Άγγλο δραματουργό Howard Barker που παρατηρεί, μετά το τέλος μιας καρναβαλικής , είσαι πάλι εσύ, μετά το τέλος μιας τραγωδίας δεν ξέρεις ποιος είσαι! Ένα άλλο σημαντικό σημείο είναι το ότι η Λυμπεροπούλου χρησιμοποιεί το φαντασιακό στοιχείο σχετικά άφοβα, το φαντασιακό είναι εκείνο που επιτρέπει την παράλογη προσέγγιση δηλαδή το μη υπάρχον κατά κάποιο τρόπο, φυσικά εφόσον λογικοποιηθεί κατά τη μορφοποίηση της φόρμας, έτσι διευρύνεται,  εμπλουτίζεται  και προάγεται η σύνθεση και αποφεύγεται η επανάληψη και ο μανιερισμός.

Θα το πω κι εδώ, το έχω γράψει στο μικρό σημείωμα στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, τη διάσημη πια ρήση του Καμύ για τον Ζίντ  ότι δεν υπάρχει ωραίο πράγμα που να μη το έχει υπαγορεύσει η τρέλα και να το έχει γράψει η λογική. Ένα έργο είναι μια οντότητα προσδιορισμένη κατά κάποιον τρόπο, η ανάγνωσή του είναι μια νέα οντότητα, ένα γεγονός, μια νέα κατάσταση.. Ο αναγνώστης δημιουργεί υπό μία έννοια ένα νέο έργο, η αξία του οποίου θα φανεί μέσα στον κοινωνικό χώρο.

Ξέρετε οι Έλληνες που εφηύραν τον όρο Δημιουργία (έργο του Δήμου, δηλαδή δεν μπορούσαν να αντιληφθούν τον ποιητή ως ιδιώτη, αλλά ως μέρος του Δήμου). Αυτό είναι σημαντικό, γιατί οι σύγχρονοι συνθέτες του λόγου αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους σαν απόλυτες μονάδες, ξεχνώντας ότι τη γλώσσα μόνο, δε λέω για τα άλλα, την οφείλουν στην κοινότητα! Η Νικόλ είναι και τραγουδίστρια, ξέρει από ήχο κι έτσι προσέχει πολύ το ηχητικό αποτέλεσμα των στοιχείων της σύνθεσής της, άλλωστε είναι γνωστό ότι η ποίηση με μέσο το λόγο ξεκίνησε από τον προφορικό λόγο και μετά ήρθε η γραφή.

Και είναι και ηθοποιός όχι για να μη την παρασύρει το κοινό και οι ατζέντηδες, που λέει ο Σαββόπουλος για τον Δικαιόπολη στους Αχαρνείς, αλλά για να μπορεί να αποδομεί τα ψυχικά στοιχεία των γεγονότων και  των προσώπων που παρατηρεί. Μετά εκ της επιστημονικής της γνώσης έχει ένα Αριστοτελικό υπόβαθρο που της επιτρέπει να μετράει! Όπως Έλεγαν οι Έλληνες παν μέτρον άριστον και φυσικά εννοούσαν το να μετράς όχι να είσαι μέτριος! Η επιστήμη είναι μέρος της τέχνης δεν υπάρχει τέχνη χωρίς επιστήμη, μπορεί όμως να υπάρξει επιστήμη χωρίς τέχνη ! Είναι αρκετά νεότερη,αλλά αυτό δεν την αποτρέπει από το να πλησιάζει κάποιες στιγμές τις μεγάλες συνθέσεις της γενιάς του 70. Μου δίνει την αίσθηση σε κάποια κομμάτια ότι ξέρει τη Νατάσα Χατζηδάκη,  τον Αλέξη Τραϊανό, τον Ασλάνογλου…  μια γενιά που πραγματικά άλλαξε την πορεία της σύγχρονης ποίησης, όντας σε ανοιχτή επικοινωνία με τον Ευρωπαϊκό χώρο και έχοντας πια απεμπολήσει τη βασανιστική νεύρωση της Ελληνικότητας, δημιουργώντας εκ του φυσικού μια ευρύτερα μεσογειακή αντίληψη μιας ποίησης Ανθρώπινης, διεθνοποιημένης. Ερωτογραφία λοιπόν όπως Ζωγραφία, λογογραφία κλπ.

Στην είσοδο της σύνθεσης δίνεται ο μίτος παραδοσιακά, όχι για να μην χάσουμε το δρόμο, άλλωστε τον δρόμο τον χαράζει ο αναγνώστης, αλλά σαν ένα καλωσόρισμα, μια ρακί, όπως γίνεται στην Κρήτη που την ξέρει καλά, πριν κυλίσουμε στην περιπέτεια, ανάμεσα στους συνθεμένους όγκους του δραματικού λόγου. Αρχέγονα στοιχεία καραδοκούν, έρωτας,  θάνατος, μοναξιά, θλίψη, αναμονή,ψέμα, αλήθεια. Η Αλήθεια δεν υπάρχει, φτιάχνεται,. Το έργο λοιπόν είναι εδώ. Ας δημιουργήσουμε τη δική μας εικόνα!