Η ομιλία του ιστορικού Μιχάλη Κατσικαρέλη στην παρουσίαση του παιδικού βιβλίου "Το χελιδόνι και η βελανιδιά" της Μαρίας Σκούλου

Παρουσίαση του βιβλίου «Το χελιδόνι και η βελανιδιά»
13/5/2023

Μιχάλης Κατσικαρέλης
Ιστορικός

Η συγγραφή ενός βιβλίου προάγει τον πολιτισμό. Δεν μπορούμε λοιπόν παρά να θεωρούμε γιορτή την παρουσίαση ενός νέου βιβλίου στο κοινό. Χαίρομαι λοιπόν που λαμβάνω μέρος σε μια τέτοια γιορτή, πολλώ δε μάλλον όταν πρόκειται για την παρουσίαση μιας ακόμα συγγραφικής προσπάθειας της πολυγραφότατης συγγραφέως Μαρίας Σκούλου.

Στο βιβλίο «Το χελιδόνι και η Βελανιδιά» αναδεικνύονται μια πλειάδα από ζητήματα τα οποία απασχολούν όχι μόνο τους μικρούς, αλλά και τους μεγαλύτερους αναγνώστες. Η αξία της βοήθειας που δίνεται απλόχερα σε συνδυασμό με την ελπίδα και την καρτερικότητα, είναι κατ’ εμέ το σημαντικότερο θέμα το οποίο πραγματεύεται το εν λόγω βιβλίο. Σύμφωνα με την λαϊκή ρήση εξάλλου: «Το καλό θα επιστρέψει σε αυτόν που το κάνει».

Η αξία τη φιλίας και των καινούργιων φίλων είναι ακόμα ένα θέμα στο οποίο δίνεται ιδιαίτερη προσοχή. Φίλοι στους οποίους μπορείς να βασιστεί κάποιος. Φίλοι από τους οποίους θα αντληθεί μέρα με την μέρα η απαραίτητη δύναμη και εμψύχωση, για την αντιμετώπιση του κυκεώνα των δυσκολιών οι οποίες τυχών θα εμφανιστούν στο διάβα. Οι δυσκολίες άλλωστε τις οποίες συναντά το χελιδόνι, ένας από τους δύο κεντρικούς ήρωες, έχουν σαν σκοπό την ενδυνάμωσή του, η οποία έρχεται τελικά ως στάδιο της ιστορίας την οποία πλέκει περίτεχνα η συγγραφέας. Το μήνυμα που λαμβάνει ο αναγνώστης είναι ότι ακόμα και όταν όλα δείχνουν να είναι χαμένα, η κατάσταση η οποία βιώνεται μπορεί να είναι αναστρέψιμη αφού με την συνεχή επιμονή του κάποιος, μπορεί να καταφέρει τα πάντα.

Οι μικροί αναγνώστες έρχονται σε επαφή με έννοιες όπως η νύχτα, ο έναστρος ουρανός, το φεγγάρι αλλά και την περιγραφή των πλασμάτων του δάσους τα οποία και τα μεν και τα δε, αποτελούν στοιχεία του κόσμου γύρω μας. Η βελανιδιά αν μη τι άλλο, ως ο δεύτερος κεντρικός ήρωας του αναγνώσματος, αποτελεί μέρος της φύσης γύρω μας, της οποίας είμαστε κομμάτι και οφείλουμε να την γνωρίζουμε καλά. Και φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει η έννοια του χρόνου μέσα από την εναλλαγή των εποχών, αφού ο ερχομός των χελιδονιών πρεσβεύει και σηματοδοτεί τον ερχομό της άνοιξης. Τα τοπία που εναλλάσσονται με την αλλαγή των εποχών στο ανάγνωσμα, θυμίζουν πίνακες οι οποίοι θα μπορούσαν εύκολα να αιχμαλωτίσουν το νου.

Οι εικόνες παιχνιδιών μακριά από έγνοιες, όπως το «κρυφτό» αλλά και το «κυνηγητό», κάνουν το ανάγνωσμα πιο προσιτό αλλά και οικείο στα παιδιά. Άλλωστε μέσω του ομαδικού παιχνιδιού έρχεται ο καλύτερος τρόπος διδαχής τους.

Η έντονη προβολή της αγάπης του γονιού, της λαχτάρας του αλλά και των θυσιών για το μεγάλωμά των παιδιών του, είναι κάτι που ίσως δεν συναντάται συχνά στα παιδικά αναγνώσματα. Η συγγραφέας όμως γράφει για αυτήν την αγάπη του γονιού χωρίς υπερβολές, νηφάλια στις σωστές της διαστάσεις. χωρίς να μετατρέπεται σε κάτι γραφικό.

Το τέλος του βιβλίου είναι τόσο ελπιδοφόρο. Σε εκείνο το σημείο άλλωστε επιχειρείται η πληρέστερη ταύτιση με τον αναγνώστη προάγοντας την εμπιστοσύνη στον ίδιο μας τον εαυτό προκειμένου να πετύχουμε αυτό το οποίο είμαστε προορισμένοι. Τους στόχους της ζωής μας. Με αυτοπεποίθηση που χτίζεται μέρα με την μέρα.

Στο όλο εγχείρημα της, η συγγραφέας Μαρία Σκούλου χρησιμοποιεί μια πλειάδα εκφραστικών μέσων όπως ποιητικές εκφράσεις, προσωποποιήσεις και πρωτότυπες μεταφορές. Ξεχωρίζουν εκφράσεις όπως: «τo σκίρτημα του ανέμου», «που η ελπίδα δεν στεριώνει», «οι γωνίες του ουρανού» αλλά και «εκεί που φλυαρεί η σκιά του βουνού».

Η γραμματοσειρά του διηγήματος είναι σε ικανοποιητικό μέγεθος και δεν κουράζει στην ανάγνωση, κάτι που θα πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα συγκρινόμενη με άλλων αναγνωσμάτων των ημερών μας.

Αναμφισβήτητα η εξαιρετική εικονογράφηση του βιβλίου είναι ακόμα ένα σημείο στο οποίοι θα πρέπει να σταθούμε, καθώς είναι καλαίσθητο ενώ κυριαρχούν οι αποχρώσεις του γαλάζιου και του μπλε που τόσο πολύ είναι οικείο σε μια χώρα όπως η Ελλάδα. Το ανάγλυφο εξώφυλλο αφήνει και μια ασυνήθιστη αίσθηση σε όποιον το περιεργαστεί καθώς ξεφεύγει από τις απλές νόρμες. Ας μην ξεχνάμε ότι κατά την ανάγνωση μας συνεχίζουμε να αγγίζουμε το βιβλίο και να το περιεργαζόμαστε.

Η συγγραφέας Μαρία Σκούλου, έχει δημιουργήσει μια πλειάδα από αναγνώσματα, υποβοηθούμενη φυσικά και από την πολύχρονη εμπειρία της ως εκπαιδευτικός, η οποία μετουσιώνεται μέσω της πένας της σε κάτι ωφέλιμο προς τους αναγνώστες.

Της ευχόμαστε λοιπόν το νέο της διήγημα: «Το χελιδόνι και η βελανιδιά» να είναι καλοτάξιδο, και να συνεχίσει να είναι δημιουργική με νέες συγγραφικές απόπειρες κάνοντας μας να φανταζόμαστε και να ονειρευόμαστε ακόμα και όταν διαβάζουμε.

Και όπως έλεγε ο Ιούλιος Βέρν:

«Ονειρεύομαι με τα μάτια ανοιχτά»