Ο Κώστας Παυλίδης μιλάει για το συγγραφικό έργο της Λιάνας Τσιρίδου στην παρουσίαση του βιβλίου στο Φεστιβάλ "Καβαλλούρι 2022"

Τετάρτη, 3 Αυγούστου 2022

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΙΑΝΑ ΤΣΙΡΙΔΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΕΡΓΟ

Κώστας Παυλίδης, οικονομολόγος

Η Λιάνα Τσιρίδου έχει ένα αξιόλογο συγγραφικό έργο μέσα σε μόλις μια οκταετία.
Τρία μυθιστορήματα, δύο βιβλία με μικρά πεζά και μία συλλογή διηγημάτων.

Είναι αλήθεια πως η συγγραφή είναι ένας μοναχικός δρόμος, μία έγγραφη σιωπή.
Γιατί γράφουν οι συγγραφείς κι οι ποιητές; Έχουν κάτι να πουν που δεν μπορούν να το κρατήσουν μέσα τους; Γράφουν για να ξεφορτωθούν ένα αφόρητο κομμάτι του εαυτού τους; Γιατί φοβούνται τον θάνατο ή αντίθετα γιατί ίσως φοβούνται να ζήσουν; Μήπως γιατί νοσταλγούν την παιδική τους ηλικία; Όπως είπε και κάποιος ‘’οι συγγραφείς είναι ενήλικες που αρνούνται να εγκαταλείψουν τα παιδικά τους όνειρα…’’
Γράφουν γιατί δεν καταφέρνουν να είναι ευτυχισμένοι; Μήπως γιατί πιστεύουν στην ‘’αθανασία’’ ενός βιβλίου και κατά συνέπεια και στη δική τους; Όμως όπως πολύ εύστοχα γράφτηκε ‘’τα βιβλία είναι το, καταδικασμένο να μην εγκριθεί, αίτημα αθανασίας των συγγραφέων’’. Πάντως είναι αλήθεια πως κανείς συγγραφέας δεν έχει δώσει ως τώρα μια πειστική απάντηση στο ερώτημα: γιατί γράφεις;

H Λιάνα Τσιρίδου γιατί γράφει;

Τι την ξυπνά μέσα στη νύχτα για να πιάσει τη γραφίδα της; Ποιοί εσωτερικοί της δαίμονες την ξενυχτούν παρέα με ένα ποτό και ένα τσιγάρο για να ματώσει με το μελάνι τα χαρτιά της;
Για μένα την απάντηση την δίνει η ίδια στο μικρό πεζό της από την συλλογή ‘’μη τη φοβάσαι τη νύχτα, σύμμαχος είναι’’, που τιτλοφορείται «Φεμινιστικό».
Η ΓΥΝΑΙΚΑ ! το κυρίαρχο στοιχείο στην πένα της. Και όλα γύρω από αυτήν.
Η Γυναίκα με φόντο τους ρόλους της, τις κοινωνικές της συμβάσεις, τις νίκες και τις ήττες της στον ιστορικό χρόνο. Η Γυναίκα μόνη ή σε διαδραστική σχέση με το ανδρικό φύλο. Οι επαναστάσεις και οι υποταγές της.
Εξάλλου δεν θα μπορούσε να ήταν κι αλλιώς… Η Λιάνα υπήρξε ανέκαθεν δραστήριο μέλος του γυναικείου κινήματος, των φεμινιστικών αγώνων, αδιαπραγμάτευτη σύμμαχος στην συνεχή προσπάθεια της γυναικείας χειραφέτησης.
Στο πρώτο της βιβλίο που τιτλοφορείται ΄΄Τέλος παρτίδας΄΄ πρωταγωνίστρια είναι η Δήμητρα Καραμπατάκη.
Στα τούρκικα ‘’καρά μπατάκ’’ λέγεται η μαύρη λάσπη, ο βούρκος. Από αυτήν τη μαύρη λάσπη, από αυτόν το βούρκο παλεύει χρόνια να ξεφύγει η Δήμητρα, η Μήτση όπως τη φωνάζουν.
Η ορφάνια, οι επιλογές των μεγάλων για αυτήν, η υποταγή στους ‘’ρόλους’’ της γυναίκας, ο βιασμός, η σχολική φιλία με μια μουσουλμάνα, η φυγή της – κρυμμένη πίσω από τον δανεικό φερετζέ της φίλης της, ο φερετζές σα μέσο διαφυγής και προσωρινής απελευθέρωσης ( αλήθεια πόσο οξύμωρο μπορεί να ακούγεται όλο αυτό!), ο φόβος της για το ανδρικό φύλο, η αδικαιολόγητη και άδικη αίσθηση ενοχής της από τον ίδιο της τον εαυτό, ο χρόνος και οι άτολμες επιλογές, η ζωή χωρίς πεδίο αναφοράς και χωρίς ρίζες…
Η Μήτση, η Γυναίκα αγωνίστρια και η Γυναίκα που λυτρώνεται επιλέγοντας την ήττα της.
Το ΄΄Τέλος παρτίδας΄΄, ένα μυθιστόρημα κραυγής και γυναικείου ουρλιαχτού!

Στο δεύτερο μυθιστόρημα της Λιάνας ΄΄Δεκατρείς νύχτες πριν το ξημέρωμα΄΄ πρωταγωνίστρια μια άλλη Γυναίκα, η Ηρώ. Η παιδική φιλία με τη Μιρέλλα, οι κοριτσίστικες αγωνίες, ο εφηβικός έρωτας, η οικογενειακή ευτυχία μιας νέας ζωής και μετά…
Μετά η κατάρρευση των πάντων! Απότομα, βίαια, απρόσμενα. Γεγονότα αναντίλεκτα, απόλυτα. Χωρίς δεύτερη εκδοχή. Σαν τον θάνατο…
Και κάπου εκεί έρχεται η ζωή, η πραγματική ζωή να επιβεβαιώσει τα λόγια του μεγάλου λατινοαμερικάνου συγγραφέα Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές για τις 3 ζωές μας: ‘’όλοι ζούμε μια ζωή δημόσια, μια ζωή ιδιωτική και μια μυστική ζωή’’.
Πως ανατρέπονται όλα; Πως μπορεί να ακυρωθεί τόσο βίαια μια αγάπη; Πως διαχειριζόμαστε τα ερείπια της ζωής μας; Πως μπορείς να μεταφέρεις σε ένα παιδί την οργή, το μίσος που απευθύνεται – εξ ορισμού ακυρωμένο – σε νεκρούς αποδέκτες;
Γιατί ένα παιδί φωνάζει ΄΄νανά΄΄ τη μαμά του; Μήπως γιατί ακούγεται παρόμοιο με το ΄΄μαμά΄΄ που της είχε απαγορευτεί να το λέει; Ή ίσως πάλι γιατί ΄΄Νανά΄΄ έλεγαν την ατρόμητη ηρωίδα στο αγαπημένο παραμύθι τής μικρής Άντριας;
Η Άντρια, ένα παιδί που εκφράζεται μέσα από τις ζωγραφιές της. Ξανά η τέχνη. Η τέχνη σαν μορφή διαφυγής, σαν λύτρωση.
Σαν το τουμπερλέκι που έπαιζε η Δήμητρα Καραμπατάκη, η Μήτση, η Γυναίκα της μαύρης λάσπης και του βούρκου στο ΄΄Τέλος παρτίδας΄΄.
Πάλι οι χρόνοι και οι επιλογές μας. Η μάχη των επιλογών μας και οι λάθος χρόνοι μας.
Οι καθυστερημένες παραδοχές μας. Ομολογούμε τις αγάπες μας όταν ίσως δεν μπορούν να μας ακούσουν οι άλλοι.
Κανείς μας δεν έχει το αποκλειστικό προνόμιο του πόνου. Το ζητούμενο είναι η αποδοχή των συναισθημάτων μας, η μεγάλη συγχώρεση, η υπέρβαση , η λύτρωση. Ο αγώνας να βγούμε πάνω από τον πόνο, από την απώλεια που μας χάραξε για πάντα.
Στο δεύτερο μυθιστόρημα της αντί για την κραυγή και το γυναικείο ουρλιαχτό η αγάπη νικά τις πληγές και τον πόνο, η ζωή τον θάνατο!
Οι ΄΄Μικρές Σαββατιάτικες ιστορίες΄΄ είναι ιστορίες που τις γεννούσε κάθε φορά το ερέθισμα μιας ιδιαίτερης φωτογραφίας.
Τις περιμέναμε ανυπόμονα κάθε Σάββατο στο fb να μας κάνουν συντροφιά. Να μας γλυκάνουν ή να μας μελαγχολήσουν, ανάλογα με το πώς έπινε τον πρωϊνό της καφέ η συγγραφέας..
Τα 13 διηγήματα στο ΄΄Δύο αβγά μάτια΄΄ μας μιλούν για τις ματαιωμένες επιθυμίες, τα απαγορευμένα όνειρα, την παιδική μας αθωότητα, τη μοναξιά.
Φόντο η κρίση, οικονομική ή συναισθηματική, η φτώχεια στις τσέπες μας ή μέσα μας…
Πρωταγωνιστής η Γυναίκα, σε κάθε ρόλο της. Σύζυγος, ερωμένη, μάνα, γιαγιά. Η Γυναίκα που ψάχνει πάντα για λύσεις στα ζόρια μας και θεραπεύει ότι πονάει, κάποιες φορές και με απλούς τρόπους, ακόμη και με το να μας κάνει ΄΄δύο αβγά μάτια τηγανισμένα με μπόλικο βούτυρο και μπόλικη αγάπη΄΄.
Το τρίτο της μυθιστόρημα ΄΄Σκόνη στα φτερά΄΄ η Λιάνα - μετά από μεγάλη παρακίνηση – το έγραψε με πρωταγωνιστή έναν άντρα, τον Στέφανο.
‘’Απ’ όλη τη σκόνη η πιο ύπουλη είναι αυτή που βαραίνει τα φτερά των ανθρώπων’’, μας επισημαίνει η συγγραφέας.
Ο Στέφανος προσπαθεί να αποτινάξει την δική του σκόνη από τα φτερά του, να ξαναβρεί την δύναμη του, να προσδιορίσει τα σημαντικά, να ανακτήσει αυτά που θεωρούσε χαμένα στη ζωή του. Την αγάπη, την πίστη στη ζωή, στους ανθρώπους, τις αξίες του, τον προορισμό του.
Και όλα αυτά πρέπει να τα κάνει μέσα στις συνθήκες μιας σκληρής οικονομικής κρίσης, στη δεκαετία του 2010, με την κοινωνική ανέχεια και τους νεόπτωχους, τη σκληρή ανεργία των νέων, την κοινωνική αγριότητα των μνημονίων.
Όλα εχθρικά: ο έρωτας, ο φίλος, το σύστημα, η επιβίωση, το μέλλον!
Ο Στέφανος προσπαθεί να μην εκποιηθεί, να μην κάνει εκπτώσεις στα πιστεύω του, να κρατήσει ζωντανές τις αξίες του, να μη λυγίσει, να ξαναχτίσει τη ζωή του όπως κάποτε την ονειρεύτηκε στα φοιτητικά αμφιθέατρα της Ιατρικής Σχολής.
Θα βγει νικητής;
Δεν θα σας το ομολογήσω απόψε, συγχωρέστε με…
Πάντως για αυτήν την απρόσμενη διαφορετικότητα στην επιλογή του φύλου του πρωταγωνιστή στο ΄΄Σκόνη στα φτερά΄΄, στην ΄΄απιστία΄΄ της Λιάνας απέναντι στη Γυναίκα ως επίκεντρο της πένας της, θα αφήσω τη συγγραφέα να μας δικαιολογηθεί αργότερα η ίδια…

Καββαλούρι Κέρκυρας
30/7/2022

Αφήστε το σχόλιό σας