Ο Νότης Μαυρουδής γράφει για τον "Ηχοπλάστη" Στέλιο Γιαννακόπουλο

ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΤΕΛΙΟ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟ
(Παρουσίαση του βιβλίου του στις 11-9-2021 στον κήπο του Νομισματικού
Μουσείου Αθηνών, από τις εκδόσεις Άπαρσις)

Ένας επίμονος εργάτης του ήχου.
(του Νότη Μαυρουδή)

Με τον Στέλιο Γιαννακόπουλο συνδέομαι από την εποχή του ’60, όταν ακόμα νέος μουσικός εγώ και εκείνος αντίστοιχα, ταξίδευα από την Καλλιθέα έως τον Περισσό για να ηχογραφήσω είτε ως κιθαριστής, είτε ως νέος συνθέτης των τραγουδιών μου με την εταιρία Lyra.
Έχω αποθηκεύσει στη μνήμη μου την εικόνα αυτού τού ανθρώπου κατά τη διάρκεια της εργασίας του, καθώς παρατηρούσα την ηρεμία και την αφοσίωσή του στην προετοιμασία για να αφουγκραστεί τα όργανα, τις χροιές, ιδιαίτερα της κλασικής κιθάρας, όργανο πάντα παράξενο, αφού οι συμπαθητικές αρμονικές που παράγονται, μπορούν να προκαλέσουν αντίθετες συχνότητες με άλλα όργανα, δημιουργώντας προβλήματα στο σύνολο. Ο Σ. φρόντιζε να γνωρίζει τέτοιες λεπτομέρειες, αφού έψαχνε την ηχητική γνώση ακατάπαυστα και έδινε μεγάλη σημασία σε τέτοιες πληροφορίες για να «συμμαζεύει» και να ομαδοποιεί τις νότες, τους ήχους τών νυκτών οργάνων.

Ήταν η χρυσή εποχή των φυσικών οργάνων· μιας ομάδας – ορχήστρας, δίχως τους παραπλανητικούς ήχους των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συνθετητών, που τότε ακόμα δεν ήταν τόσο επεξεργασμένοι, μέσα από τη ραγδαία εξέλιξη των υπολογιστών. Η δουλειά τού ηχολήπτη, την εποχή εκείνη, δεν ήταν όπως σήμερα, όπου όλα τα όργανα είναι συνδεδεμένα με βύσματα του κάθε οργάνου κατ’ ευθείαν στην κεντρική κονσόλα, με αποτέλεσμα να ελαχιστοποιεί τις ευθύνες τού ηχολήπτη, ως προς έναν άρτιο ήχο.

Όλα τώρα πια είναι διαφορετικά. Ο ΣΓ δεν ήταν ο μοναδικός ηχολήπτης των studios της Columbia, αλλά καταγράφηκε στην ιστορία των ηχοληπτών ως ένας από τους ποιοτικότερους «άρχοντες» της «πολυεδρικής τραπέζης», όπως συνηθίζουν να ονομάζουν οι… πιστοί της ελληνικής γλώσσας για να αποφύγουν τη λέξη «κονσόλα ήχου ».
Κάτι τέτοιο δεν πέρασε απαρατήρητο από τους προσεκτικούς χαϊφιντελίστες της εποχής του ’60, ’70, ’80, ’90, όπως του ΜΧ, ο οποίος έγινε ο μόνιμος… πελάτης τού ΣΓ από ένα σημείο κι έπειτα, στις ηχογραφήσεις των δίσκων του. Συνέδεσε το όνομά του με τη νεότερη ιστορία της Columbia κι έτσι ο Περισσός (η Ριζούπολη) για εμένα σήμαινε πλέον Columbia και όχι ΚΚΕ…
Να θυμίσω πως οι εργασίες κατασκευής τού εργοστασίου, άρχισαν το 1928 και ολοκληρώθηκαν το Δεκέμβρη του 1930, στη Ριζούπολη σε έκταση 14 στρεμμάτων. Για την ιστορία, στις 20-12-1930 τυπώνεται ο πρώτος δίσκος. Στο εργοστάσιο λειτουργούσε ολόκληρη η αλυσίδα παραγωγής δίσκων και το προσωπικό ανερχόταν στα 40 άτομα. Στην αρχή, επειδή δεν υπήρχαν κατάλληλες αίθουσες για ηχογράφηση, οι φωνοληψίες γίνονταν σε γνωστά ξενοδοχεία της Αθήνας. Το 1935 έρχεται στην Ελλάδα ο τεχνικός διευθυντής της εταιρείας Ευάγγελος Αρεταίος, ο οποίος δημιουργεί και λειτουργεί το πρώτο studio από το 1935 ως το 1965· στη συνέχεια ανακαινίστηκε και λειτούργησε ως «Studio III». Τέτοιες λεπτομέρειες όμως θα τις διαβάσετε και στο βιβλίο τού Γ. Η δική μου εμπειρία συνέπεσε με την περίοδο του ΣΓ του Νίκου Κανελλόπουλου και του Γιάννη Παπαϊωάννου.

Όλα αυτά, μαζί με πολλά άλλα, αποτελούν τη διαδρομή τής Columbia και του ανθρώπινου δυναμικού της. Αμέτρητες φορές βρέθηκα υπό τις ηχοληπτικές οδηγίες του ΣΓ καθότι, ως ανήσυχος επαγγελματίας ο οποίος οφείλει να διαμορφώνει και να ομαδοποιεί τους ήχους των οργάνων, φρόντιζε να… φωτίζει τους ήχους, τις χροιές των οργάνων και των μουσικών. Μην ξεχνάμε πως ο σημερινός τιμώμενος Σ. βίωσε «με το κουτάλι» όπως λένε, τη χρυσή εποχή τού ελληνικού τραγουδιού με την εκρηκτική παρουσία σπουδαίων συνθετών (Καλδάρας, Δερβενιώτης, Ζαμπέτας, Ά. Πάνου. Θεοδωράκης, Χατζιδάκις, Πλέσσας, Ξαρχάκος, Μαρκόπουλος, Λοϊζος, Λεοντής, Νικολόπουλος, Πολυκανδριώτης, Κουγιουμτζής, Χατζηνάσιος, Κ. Χατζής, Λ. Παππάς, Λ. Κόκοτος, Α. Κουνάδης, Κηλαϊδόνης, Σπανός, Σαββόπουλος, Μούτσης, κ.α).
Ήταν η εποχή που η ελληνική δισκογραφία βρισκόταν σε ένα μεθυστικό δημιουργικά περιβάλλον, με πνεύμα ευγενούς άμιλλας και πολιτισμικής προσφοράς. Εκεί έξω, υπήρχε ένα κοινό που περίμενε καλά και ποιοτικά μελωδικά προϊόντα. Είναι εκείνα τα τραγούδια που έμειναν, όχι μόνο στη μνήμη και στο στόμα εκείνων των γενεών, αλλά και των παιδιών και των εγγονών τους. Οι μνήμες μιας τέτοιας έντονης εποχής συνοδεύονταν από μελωδίες και ποιητικούς στίχους που άγγιζαν όλο τον χώρο τού εσώτερου συναισθήματος.

Το ξέρω, έχω ξεφύγει από το θέμα του ΣΓ, αλλά η πρόθεσή μου είναι να φτιάξω το πλαίσιο εποχής όπου έδρασε ο Σ. Παίζει το ρόλο του όλο αυτό, γιατί όλο το σκηνικό, το «πακέτο» που λένε, το σύνολο, περιέχει μέσα, εκτός των συνθετών και όλους τους α π α ρ α ί τ η τ ο υ ς συνδετικούς κρίκους: Στιχουργούς-ποιητές-ερμηνευτές-μουσικούς-ενορχηστρωτές-παραγωγούς-και βεβαίως η χ ο λ ή π τ ε ς, που θα βγάλουν στο φως, προς τα έξω, τον κόπο και την ομαδική συνεργασία-συμμετοχή. Να υπογραμμίσω πως το τραγούδι ήταν, είναι και θα είναι, σ υ λ λ ο γ ι κ ό αποτέλεσμα. Η δημιουργία είναι βεβαίως ατομική, αλλά το αποτέλεσμα έχει την ανάγκη συνδρομής και από άλλους για να χτιστεί και να αποδοθεί.

Ο ΣΓ είναι ένας από τους σημαντικούς κρίκους αυτής της ομαδικής αλυσίδας. Άνθρωπος, γνώστης καταστάσεων, βαθύς χιουμορίστας, επίμονος συζητητής, προσεκτικός παρατηρητής της κοινωνίας, άνθρωπος της μνήμης. Έχει αρκετά χρόνια στις πλάτες του και νομιμοποιείται δια να ομιλεί… Το βιβλίο του περιέχει γνώσεις και οι σελίδες του είναι γεμάτες με μνήμες και γεγονότα. Η Άπαρσις μάς προτείνει ένα σημαντικό βιβλίο με ιστορία και πληροφορίες χρήσιμες που αφορούν και την ελληνική δισκογραφία.
Διαβάστε τον, μάθετέ τον και μεταφερθείτε στις δημιουργικές εποχές των δράσεων, που έβαλαν στέρεα θεμέλια μιας ζηλευτής εποχής πολιτισμού…

Νότης Μαυρουδής
(για τις 11/9/2021-γραμμένο στην Ποσιδωνία (Ντελαγκράτσια), στη Σύρο)